ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္အေၾကာင္း ေသခ်ာတာေတြပဲေျပာခ်င္တဲ႔မင္းထင္ကိုကိုႀကီးႏွင္႔ ေတြ႕ဆံုျခင္း

မင္းထင္ကိုကိုႀကီးသည္  အင္းသီးမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ျဖင္႔ ၂ဝ၁ဝခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ Festival of Photos, Reportage Film and Documentary Film on the Countries and People in ASEAN  တြင္ Best Documentary  ၂ဝ၁ဝ အမ်ဳိးအစားအတြက္ ဒုတိယဆု ရရွိထားသည္႔ ဒါရိုက္တာတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ႔ဗီဒီယိုေလာကတြင္လည္း နာမည္ေက်ာ္ဇာတ္ကားမ်ားစြာ ဖန္တီးပံုေဖာ္ေနသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။

ကမၻာသိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ပုဂၢိဳလ္(၃)ဦး အနက္ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနေသးသူ  ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေၾကာင္းအား  မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္အျဖစ္ ထုဆစ္ပံုေဖာ္မည္႔ ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျဖစ္သည္မ်ားအား ေဖာ္ျပ အပ္ပါသည္။ 

ေမး။   ။     ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႔ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို ရိုက္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ အကို႔အေနနဲ႔  ဘယ္လို ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈမ်ဳိးျပဳလုပ္ခဲ့ရပါသလဲ။

အေမစုက ၂ဝ၁ဝ ႏိုဝင္ဘာ(၁၃)ရက္ေန႔မွာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က လြတ္ေျမာက္လာတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ဒီဇင္ဘာမွာပဲ ကြ်န္ေတာ္သြားၿပီးေတာ့ ကန္ေတာ့ ဂါရဝျပဳရင္းနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ရိုက္ထားတဲ့ အင္းသီးအေခြေလးကို သြားေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အေမစုအခ်ိန္ေပးႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အေမစုမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ေလးကို ရိုက္ခ်င္ပါတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ ပါတယ္။ အေမစုက ခဏေတာ့ေနပါဦး၊ အင္းသီးကိုလဲ သူၾကည့္ပါဦးမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တယ္။ အဲဒါနဲ႔ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ မွာ ကိုလံဘီယာမွာ က်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံတကာကဗ်ာပြဲေတာ္မွာ ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ဖိတ္ၾကားခံရတဲ့အတြက္ သြားဖို႔ျဖစ္လာေတာ့ အေမစုကို ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ေလးတစ္ပုဒ္ေရးေပးပါဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ကအေမစုကိုပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာကဗ်ာက ၇ ရက္ေတာင္ရြတ္ရမွာကိုး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေမစုဆီက ကဗ်ာေလး ကိုသာယူသြားၿပီးေတာ့ရြတ္ျပရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕   ႏိုင္ငံအေနအထားေလးေတြေျပာျပႏိုင္ မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ေကာင္းတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ခြင့္ပန္ေတာ့ အေမစုက “ကဗ်ာဆိုတာ” ေခါင္းစဥ္ေလးနဲ႔ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေရးေပးလိုက္တယ္။ အဲဒီ့ကေနျပန္လာၿပီးေတာ့ ၂ဝ၁၁ ဇူလိႈင္လ ထဲမွာပဲ အေမစုနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး ကဗ်ာပြဲေတာ္က အေတြ႕အႀကံဳေလးေတြ ေျပာျပျဖစ္ၿပီးေတာ့ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ ရိုက္ခြင့္ျပဳဖို႔ ထပ္ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ့မွာ အေမစုကကြ်န္ေတာ့္ကို ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ၂ဝ၁၁ခုႏွစ္ ဇူလိႈင္လမွာ ခြင့္ျပဳခဲ့တာဆိုေတာ့ အခု ၂ဝ၁၂ခုႏွစ္ ဇူလိႈင္လမွာ စရိုက္ျဖစ္တာပါ။ ဒီတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ရုပ္ရွင္အတြက္ လိုအပ္တာေလးေတြ ျပင္ဆင္တယ္။ပစၥည္း ကိရိယာ ေလးေတြ စုေဆာင္းတယ္ ရွာေဖြတယ္။ Preproduction(အႀကိဳျပင္ဆင္မႈ) လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါရိုက္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့အထဲကမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို ဘာေၾကာင့္ အကို႔ကို ရိုက္ခြင့္ေပးတယ္လို႔ထင္လဲ။ အဲဒါေတာ့ ကြ်န္ေတာ္မသိဘူး။ ရိုက္ေနတဲ့ဒါရိုက္တာေတြက အမ်ားႀကီးေလ။

ဘယ္သူမွလဲ အဲဒါကို ရိုက္ဖို႔အတြက္ ခြင့္မပန္ၾကားလို႔ပဲလားလို႔ မေျပာတတ္ဘူး။ အဲလိုလ ဲျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္တာေပါ့။ လူအမ်ားႀကီးထဲမွ ကြ်န္ေတာ့္ကိုရိုက္ခြင့္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီဟာေလးကုိရိုက္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာေျပာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ရိုက္ထားတဲ့ အင္းသီးကိုလည္း ေပးျပတယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ၿပီးေတာ့လည္း ေသခ်ာေျပာတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ရိုက္ခြင့္ရတာလို႔ ျမင္ပါတယ္။

ေမး။   ။ အကို႔အေနနဲ႔ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို ဘယ္လိုစိတ္ကူးမ်ိဳးနဲ႔ ရိုက္ကူးျဖစ္တာပါလဲ။

ေျဖ။   ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကမၻာကသိတဲ့ လူပုဂၢဳိလ္(၃)ဦးရွိပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရယ္၊ ဦးသန္႔ရယ္၊ ၿပီးေတာ့အေမစုလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေခၚေနၾကတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေပါ့။ သူ႕ကိုအခုသက္ရွိထင္ရွား ႀကံဳေနရတာေပါ့။ တကယ္တမ္းေျပာရရင္   ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အဲဒီ့ဟာကိုျမန္မာႏိုင္ငံမွာျဖစ္ထြန္းေရးက္ို   ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့   ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕   ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ေလ။ သူသက္ရွိထင္ရွားရွိေနတဲ့အခ်ိန္ ဒီအခ်ိန္မွာ ကိုယ့္မွာရွိတာက အႏုပညာပဲရွိတာဆိုေတာ့ ဒီအႏုပညာနဲ႔ အေမစုရဲ႕ အထၲဳပတိကို အေျခခံတဲ့ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ေလးရိုက္ခ်င္ခဲ့တာပါ။ အေမစုဆီကေန ရိုက္ခြင့္ရခ်င္တာေပါ့။ အဲဒီ စိတ္ကေလးတစ္ခုတည္းနဲ႔ပဲ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ကို ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ အႏုပညာ၊ အတတ္ပညာ၊ မွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္ေလးတစ္ခု ဖန္တီးခ်င္တာပါ။

ေမး။   ။ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကားအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကို ဘယ္ကေနကူညီပံ့ပိုးေပးတာပါလဲ။

 ေျဖ။   ။ ကြ်န္ေတာ္ရိုက္တဲ့ အင္းသီးကိုထုတ္ေပးတဲ့ creative media house ကပဲ ကူညီပံ့ပိုးေပးတာပါ။

ေမး။   ။ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ရိုက္ဖို႔ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ယူရပါသလဲ။

ေျဖ။   ။ ရုပ္ရွင္တစ္ခုရဲ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအရ pre production ရွိတယ္၊ production ရွိတယ္။ post production ရွိတယ္ေပါ့။ pre production မွာေတာ့ researchလုပ္ရတာေပါ့ သူရဲ႕အထုပၸတၱိကို အေျခခံတဲ့ documentary ျဖစ္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႕ရဲ႕ Life time တစ္ခုလုံးကို အၾကမ္းဖ်ဥ္းဆြဲတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆြဲၿပီးေတာ့ အေမစုနဲ႔တိုင္ပင္ အေမစုကို တစ္ခါျပန္ျပတာေပါ့ေနာ္။

သူကတစ္ခါႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ဟာေတြဆိုရင္ေတာ့ ဘဘဦးတင္ဦးတို႕ဘဘဦးဝင္းတင္တို႔ကို အင္တာဗ်ဴးပါအံုးေပါ့။ အဲလိုအင္တာဗ်ဴးေပါ့။ အဲေတာ့pre production ကာလက တစ္ႏွစ္ၿပီးသြားၿပီေပါ့။ production ကာလကေတာ့ဇူလိႈင္၂၁ ရက္ေန႔က ပထမဆံုးစရိုက္တာေပါ့ေလ။ သူ႔အိမ္မွာ ၅၄ မွာပဲရိုက္တာေပါ့။ ထပ္ၿပီးညိွႏိႈင္းခ်က္အရ အေမစုကလဲ အခုေလာေလာဆယ္မွာ အလုပ္အရမ္းမ်ားတယ္ေလ။ လႊတ္ေတာ္ကိစေတြဘာေတြရွိေနေတာ့ အခ်ိန္ကိုေတာ့ကိုယ့္documentaryတစ္ခုလံုး ကိုယ္ရိုက္မယ့္ ဟာတစ္ခုလံုးၿပီးေအာင္ညိွႏိႈင္းလိုက္ေတာ့ သူေပးႏိုင္တဲ့အခ်ိန္အရဆိုရင္production ကာလက တစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ၾကာမယ္။ ၿပီးေတာ့ post production ေပါ့ေလအဲဒါေတြကေတာ့ editလုပ္တာတို႔ ဂီတေတြထည့္တာတို႔ ထားပါေတာ့ အဲဒီ့ဟာေတြက၆လေလာက္ၾကာမယ္။ ၿပီးဖို႔ဆိုရင္ အနည္းဆံုးကေတာ့ ေနာက္ထပ္၂ ႏွစ္ေလာက္ၾကာမယ္။ အဲဒါကေတာ့ အေမစုရဲ႕ ဒီဟာေပၚမွာ အခ်ိန္ေပးႏိုင္မႈအေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က အလုပ္လုပ္ရမွာကို။ အားလံုးစုစုေပါင္းဆိုရင္ (၃) ႏွစ္ေလာက္ၾကာမယ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့။

ေမး။   ။ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ရိုက္ကူးၿပီးသြားၿပီဆိုရင္ ဘယ္ေတြကို ျဖန္႔ခ်ီျပသသြားဖို႔ရွိလဲ။

ေျဖ။   ။ ဒါကအနည္းဆံုး(၂)ႏွစ္ေလာက္လိုေသးတယ္ ထားပါေတာ့ ျဖန္႔ခ်ီေရးအပိုင္းေပါ႔၊ ေနာက္တစ္ခုက ျပသေရးအပိုင္းေပါ႔ ့။world premiere show အဲဒါဘယ္မွာျပျဖစ္မလဲ world premiere show ဆိုတာ ကမၻာမွာပထမဦးဆံုးရုပ္ရွင္တစ္ခုကို ပထမဦးဆံုးစျပတာေပါ့။ ဒီ documentaryကိုဘယ္ေနရာမွာျပျဖစ္မလဲဆိုတဲ့ကိစၥေတြေပါ့။ အဲဒီ့ဟာေတြက(၂) ႏွစ္ေလာက္လိုေသးတဲ့အတြက္ ေျပာဖို႔ေစာေသးတယ္။ ေျပာရင္လဲ အဲ႔ဒီ အတိုင္းျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မွာဆိုေတာ့။ ကိုယ့္မွာေတာ့ရွိတာေပါ့ဘယ္လိုေတြ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ဟာ ေျပာဖို႔ကေတာ့ ေစာေသးတယ္။

ေမး။   ။ ကိုမင္းထင္ကိုကိုႀကီးအေနနဲ႔ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ဘယ္လိုမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္မ်ိဳးေတြ ဆက္ရိုက္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။   ။ အဲလိုႀကီးေတာ့မရွိပါဘူး။ ဒီအလုပ္ကိုေတာင္မွၿပီးေအာင္ ေတာ္ေတာ္လုပ္ယူရမွာေလ။ ေတာ္ေတာ္လုပ္ယူရမွာဆိုတာက အခ်ိန္ေၾကာင့္ပါ။ သူ႔ရဲ႕အခ်ိန္ေပးႏိုင္မႈနဲ႔ ၿပီးေအာင္ႀကိဳးစားရဦးမွာ။ အဲေတာ့ တစ္ျခားdocumentary ရိုက္ကူးဖို႔ဆိုတာ အခုေလာေလာဆယ္မရွိေသးပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ အေမစုေပးထားတဲ့အခ်ိန္အရ တစ္ႏွစ္ခြဲအတြင္းမွာေတာ့ တစ္ျခားအလုပ္ေတြတြဲလုပ္လို႔ရတဲ့ အေနအထားေတာ့ရွိတာေပါ့။ မဟုတ္လို႔ရွိရင္ ဒီအလုပ္တစ္ခုတည္းကိုလုပ္မယ္လို႔ ျပင္ဆင္ထားတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္အခ်ိန္က တစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ကိုယူရမွာဆိုေတာ့ တစ္ျခားအလုပ္ေတြလဲ လုပ္ရမွာေပါ့။ကိုယ္ပံုမွန ္ေနၾက  feature ရိုက္မယ္။ တစ္ျခား shot flim ေတြရိုက္မယ္။အဲဒါေတြကေတာ့ ပံုမွန္ရွိတာေပါ့။

ေမး။   ။ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္က တစ္ကားစာက အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာျမွင့္မွာလဲ။

 ေျဖ။   ။ ဒီ documentary ကေတာ့ feature length documentary ေပါ့ေလ။ မိနစ္ ၉ဝစာေလာက္ရွိတာေပါ့။   ဒါေပမယ့္အဲဒီ့မွာမွ အပိုင္း(၉)ပိုင္းပါတာေပါ့။ အဲဒီ့ဟာေတြကဘာေတြလဲဆိုတာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္မေျပာခ်င္ေသးဘူး။ ရိုက္ၿပီးေတာ့မွပဲ ေျပာလို႔ရမယ္။

ေမး။   ။ ဒီမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို နာမည္ေရာေပးၿပီးသြားၿပီလား။

 ေျဖ။   ။ နာမည္လည္း ကိုယ္မေပးရေသးဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကားဆက္ရင္းနဲ႔မွ edit လုပ္တဲ့အခ်ိန္ၾကမွ နာမည္တစ္ခုကိုယ္ရလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ စိတ္ကူးထဲမွာရွိတဲ့ နာမည္ေတြကေတာ့အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြ တစ္ခုမွ မေျပာခ်င္ေသးဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီနာမည္ႀကီးနဲ႔ ေရးသားေနၾကမွာစိုးလို႔ အဲဒါကို ေျပာခ်င္ေသးဘူး။ တကယ္တမ္းၾကေတာ့လည္း မေသခ်ာေသးဘူးေလ။ အဲေတာ့ ေသခ်ာေတာ့မွပဲ ေျပာပါ့မယ္။

(ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္- ျမစ္မခမီဒီယာ)

ေက်ာ္ဇင္မန္း+ယမင္း(ျမစ္မခ)