ျမန္မာအေမရိကန္ ပူးတဲြ အျမင္ဖလွယ္

ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ခဲ့ဖူးတဲ့ U.S. Assistant Secretary of State Kurt Campbellလည္း အခု Johns Hopkins တကၠသိုလ္မွာ က်င္းပတဲ့Track 1.5 Dialogue အေမရိကန္ ျမန္မာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ အေမရိကန္၊ ျမန္မာ  ေဆြးေႏြးပြဲတခု လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ ႏွစ္ဖက္ အစိုးရပိုင္း တာဝန္ရွိသူေတြေရာ၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြပါ ပါဝင္တဲ့ အျပန္အလွန္ အျမင္ေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဝါရွင္တန္ဒီစီမွာ ရွိတဲ့ Johns Hopkins တကၠသိုလ္မွာ ေအာက္တိုဘာ ၁ရက္ေန႔ကေန ၃ရက္ေန႔အထိ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဘက္က ဘယ္လိုအကူအညီေတြ ေပးႏုိင္မလဲဆိုတာ လက္ေတြ႔ေဆြးေႏြး အေျဖထုတ္ၾကတဲ့ပြဲျဖစ္တယ္လို႔ တက္ေရာက္သူေတြက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာဘက္ကေန တက္ေရာက္လာတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္သူ မဂၤလာျမန္မာအဖြဲ႔ ညြန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာဖုန္းဝင္းကို ကိုသားညြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေျဖ။   ။  Track 1.5 Dialogue မွာေတာ့ ျမန္မာဘက္က ၈ေယာက္၊ အေမရိကန္ဘက္က ၈ေယာက္ ဦးေဆာင္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။ က်န္တဲ့သူေတြကလည္း ေမးခြန္းေမးတဲ့သူေတြရွိတယ္။ ေကာ္မန္႔ေပးတဲ့သူေတြရွိတယ္။ အဲ့တာကေတာ့  ေဆြးေႏြးတဲ့အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးကိစၥေတြ ေမးတာရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကတာေတြရွိတယ္။

ေမး။   ။ အခုဒီေဆြးေႏြးပြဲက ဒုတိယအႀကိမ္လို႔ သိရပါတယ္။ ပထမအႀကိမ္ ေနျပည္ေတာ္မွာ မတ္လတုန္းက လုပ္တာေပါ့ေနာ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲရဲ့ သေဘာသဘာဝ အဓိက ရည္မွန္းတဲ့ ကိစၥက ဘာေတြလည္း ခင္ဗ်။

ေျဖ။   ။ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါ ဒုတိယအႀကိမ္ေပါ့ေလ။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်ေနာ္တို႔ လုပ္တာက မတ္လ ဒီႏွစ္မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ လုပ္ခဲ့တာေပါ့ေလ။ သေဘာသဘာဝ ကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးက ပ်က္ေနခဲ့တာၾကာၿပီဆိုတဲ့ အခါ က်ေတာ့ ျပန္ၿပီးဆက္သြယ္ဖို႔အတြက္ကို Track 1.5 Dialogueေပါ့ေလ။

Track 1 နဲ႔ Track 2 ၾကားထဲမွာ Track 2 ကေတာ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ သူေတြအခ်င္းခ်င္းေျပာတာ Track 1 ကေတာ့ အစိုးရအခ်င္းခ်င္း ေျပာတာေပါ့ေလ။ ဒီၾကားထဲမွာ အစိုးရဘက္ကလည္း တဝက္ပါတဲ့၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့သူေတြကလည္း တဝက္ေလာက္ပါၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔ေပါ့ေလ၊ က်ေနာ္တို႔ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ လုပ္ခဲ့တာပါ။

လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ခြဲက စဥ္းစားၿပီးလုပ္တာဆိုေတာ့ အဲ့တုန္းက ဒီေလာက္လည္း ခရီးေပါက္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ မထင္မွတ္ခဲ့ဘူး။ ဒီေလာက္လည္း ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေအာင္ျမင္မႈရမယ္လို႔ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အခါက်ေတာ့ တႏွစ္ကို ႏွစ္ႀကိမ္ေပါ့။  က်ေနာ္တို႔က သိပ္ၿပီးေတာ့ တရားဝင္ပံုစံမ်ိဳးေပါ့ေလ။ တကယ္ Formal နည္းလမ္းမ်ိဳးမဟုတ္ပဲနဲ႔၊  informal ေပါ့ေလ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ တကယ့္အေၾကာင္းရင္းေပါ့။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရလဲေပါ့။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရလဲဆိုတဲ့အေၾကာင္းရင္း၊ ဘယ္လိုရွင္းႏိုင္လဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း၊ က်ေနာ္တို႔က လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပဲ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးဖို႔၊ က်ေနာ္တို႔ စီစဥ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့လို႔ရွိရင္ေတာ့ တဘက္နဲ႔တဘက္ အတြင္းက်က် သိျမင္နားလည္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ နဂိုရွိေနတဲ့ နားလည္မႈလြဲေနတာေတြက ေပ်ာက္သြားမယ္။ မရွိေသးတဲ့ ယံုၾကည္မႈေတြကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ တႏွစ္ ႏွစ္ႀကိမ္လုပ္တာပါ။

ေမး။   ။ အခုေဆြးေႏြးတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲက မေန႔ကေတာ့ ၿပီးသြားၿပီေပါ့ေနာ္။ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ႏုိင္ငံေရးက အဓိက အေၾကာင္းအရာျဖစ္ေနသလား။ တျခားစီးပြားေရးအေၾကာင္းအရာေတြက အဓိက ျဖစ္လား။ ဘယ္ကိစၥက အဓိက ေနရာယူထားသလဲခင္ဗ်။

ေျဖ။   ။ အဓိကကေတာ့ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္းေလ။ တကမၻာလံုးကလည္း လက္ခံၿပီးသားျဖစ္တဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေပါ့ေလ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲက ဒီလမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚလည္း သြားေနတယ္။ အေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ့ ႏႈန္းကလည္း ျမန္တယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလမ္းေၾကာင္းလဲ ဆက္ၿပီးေတာ့ မွန္ေနေအာင္။ ႏႉန္းလည္း အခုေျပာင္းလဲေနတဲ့ ႏႉန္းအတုိင္း ဆက္ၿပီးေျပာင္းလြဲႏိုင္ေအာင္အတြက္ ဘယ္လိုလုပ္မ်ား ဝိုင္းဝန္းေထာက္ပံ့ရင္ ေကာင္းမလဲဆိုတဲ့ဘက္က အဓိကျဖစ္ပါတယ္။

စီးပြားေရးဘက္က ဘယ္လိုအေထာက္အပံ့ေပးႏိုင္မလဲ။ ႏိုင္ငံေရးဘက္က ဘယ္လိုေပးႏုိင္မလဲ။ လူမႈေရးဘက္ကေန ဘယ္လိုေတြ ေပးႏုိင္လဲ။ အဲ့ဒီ့ဟာေတြကို တပ္မေတာ္ဘက္ေနၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ အေထာက္အပံ့ေပးႏုိင္မလဲဆိုၿပီးေတာ့ နည္းလမ္းေတြကို အဓိကထားၿပီး ေျပာၾကတာပါ။

ေမး။   ။ ႏွစ္ဘက္ကိုယ္စားလွယ္ေတြထဲမွာ အဓိက ဦးေဆာင္တာ ဘယ္သူေတြလဲ ခင္ဗ်။

ေျဖ။   ။ ျမန္မာျပည္ဘက္ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိမ္း၊ ျပည္ေထာင္စု ဒုတိယဝန္ႀကီး သူရဦးေသာင္းလြင္ေပါ့ေလ။ သူတို႔ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ လာၾကတယ္။ အေမရိကန္ဘက္ကေတာ့ Under Secretary ေပ့ါ။ Robert Hormats နဲ႔ Assistant Secretary Kurt Campbell  သူတို႔ဦးေဆာင္ၿပီး လာၾကတယ္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း ပါတယ္။ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ပါၾကတယ္။

ေမး။   ။ ကိုဖုန္းဝင္းအေနနဲ႔ အခု ဒီေဆြးေႏြးပြဲကေန ဘာေတြမ်ား ရလာဒ္ေကာင္းေတြ ထြက္တယ္လို႔ ကိုယ့္ဘာသာ သံုးသပ္မိသလဲခင္ဗ်။

ေျဖ။   ။ အခုျမန္မာျပည္မွာရွိေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ႏႉန္းက သိပ္ျမန္တယ္။ အဲ့ေတာ့ လမ္းေၾကာင္းကလည္း မွန္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ျမန္ေနတာလည္း ေကာင္းတယ္။ မွန္ေနတာလည္း ေကာင္းတယ္ေပါ့။ ဒီေကာင္းေနတဲ့ကိစၥေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ဒီႏႉန္းအတိုင္း ဆက္ၿပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေနဖို႔ ဒီလမ္းေၾကာင္းအမွန္အတိုင္း ဆက္သြားေနဖို႔ ဆိုလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ လက္ေတြ႔က်က်ကို ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ကူညီေဆာင္ရြက္ဖို႔ သင့္တယ္။ အဲ့လိုထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ လက္ေတြ႔က်က် ပါဝင္ကူညီေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္က ဒီသမာ႐ိုးက် လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ ဆက္ၿပီးသြားလို႔ရွိရင္ အခ်ိန္မွီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး။

လက္ေတြ႔က်က်လည္း ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က ေတြ႔တယ္။ ေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဒါေတြဟာ နည္းလမ္းရွိတယ္ေပါ့။ နည္းလမ္းရွိတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က နည္းလမ္းကို တည္ထြင္ၿပီးေတာ့ နည္းလမ္းေတြကို ရွာၿပီးေတာ့ ကူညီရမယ္။  ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ကူညီရမယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကူညီရမယ္ဆုိတာ ေတြ႔ခဲ့တယ္ေလ။ အဲ့ဒီ့နည္းလမ္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာၾကတယ္။ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း တေယာက္နဲ႔တေယာက္နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပၾကတာေပါ့။ 
VOA