အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံဖို႔ ေလ့လာ

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ဒဲရစ္မစ္ခ်ဲလ္က အေမရိကန္စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဟာ 

အျခားလုပ္ငန္းေတြ အတြက္လည္း စံနမူနာျဖစ္ေစရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ႏိုင္ငံျခားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအတြက္ သာမက ျမန္မာလူထုဖံြၿဖိဳး တိုးတက္ေရးအတြက္ကူညီေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြရိွတယ္လို႔အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျမန္မာျပည္သူလူထု အတြက္ တကယ္ပဲ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္း နိုင္ပါ့မလားလို႕ ေမးခြန္းထုတ္မႈေတြလည္းရိွပါတယ္။ ကိုုသားညြန္႔ဦးက ဒီအေၾကာင္းကို တင္ျပမွာပါရွင္။

အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္း(၂၀)ပါ၀င္တဲ့ အေမရိကန္စီးပြားေရးကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ဟာ အခုၿပီးခဲ့တဲ့ လက ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ သံုးရက္ၾကာခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာ၀န္ႀကီးဌာနေတြက တာ၀န္ရိွ သူေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုၿပီး ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႔ကိုေတာ့ အေမရိကန္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းက ဦးေဆာင္တာပါ။ ဒီအဖဲြ႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ ့ၾသဂုတ္လ၁၅ရက္ေန႔ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြ တရပ္ကို စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ လုပ္ေတာ့၊ သူတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ အခြင့္အလမ္း ေကာင္းေတြ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ အေမရိကန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းဥကၠဌ Simon Kahn ကေျပာပါတယ္။

“စက္မႈလုပ္ငန္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတာ့ အေမရိကန္စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြအတြက္သာ မကဘူး၊ ပိုၿပီးအေရးႀကီးတာက ျမန္မာႏိုင္ငံဖံြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ကိုပါ အေထာက္အကူျဖစ္ေစဖို႔ အခြင့္အလမ္း ေကာင္း ႀကီးႀကီးမားမားေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ဖက္က စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈအခ်ိဳ႕ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပး လိုက္တဲ့ေနာက္၊ အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ဖို႔ စိတ္၀င္စားေနၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ အခုလိုမ်ိဳး ေျဖေလ်ာ့လိုက္ ေပမယ့္၊ ထူးထူးျခားျခားစည္းမ်ဥ္းအခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ဒဲရစ္မစ္ခ်ဲလ္ကေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဟာ အျခားလုပ္ငန္းေတြအတြက္လည္း စံနမူနာျဖစ္ေစရမယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။

“သမၼတအိုဘားမားေျပာသြားသလိုပါပဲ ၊ျမန္မာနိုင္ငံစီးပြားေရးမွာပါ၀င္လာမယ့္ အေမရိကန္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ တာ၀န္သိမႈရိွတဲ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအျဖစ္ စံနမူနာျပႏိုင္ လိမ့္မယ္ လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ ေနထိုင္မႈဘ၀ေတြနဲ႔ စီးပြားေရးဖံြၿဖိဳးမႈကိုလည္း အေထာက္ အကူ ျဖစ္ေစမယ္၊ ေနာက္ထပ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္လာဖို႔ လည္း အကူအညီ ျဖစ္ေစမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အေထြေထြလုပ္ပိုင္ခြင ့္လိုင္စင္မွာေတာ ့ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက အေမရိကန္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေသးစိတ္ အစီရင္ခံစာ တင္ျပရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို လည္း ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ဒါဟာ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈအေပၚမွာ အကန္႔အသတ္ သေဘာမ်ိဳးေတာ့ ေဆာင္ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလိုကန္႔သတ္ထားေပမယ့္ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းမွာ ကိုက အားနည္းခ်က္ ေတြရိွေနဆဲျဖစ္တယ္ လို႔ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ USCB ရဲ့ အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမႈး ကိုေအာင္ဒင္က ေျပာပါတယ္။

"ေကာ္မတီက အေမရိကန္အစိုးရကို သူတို႔ဘယ္လို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ္ ေနာက္တခါ သူတို႕ရဲ့ အလုပ္သမားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး ပါတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ စသျဖင့္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီဟာေတြနဲ႕ ပါတ္သက္လို့သူတို့ရဲ့ေပၚလစီေတြကဘာေတြရွိသလဲ၊ ေနာက္တခါ ေျမဝယ္မယ္ ဆိုလို႕ရွိရင္ ေျမဝယ္တဲ့ အေပၚမွာ ဘယ္ကဝယ္သလဲ၊ ဘယ္လိုသက္ဆိုင္ရာ ေျမပိုင္ရွင္ေတြကို ဘယ္လို ေလ်ာ္ေၾကးေပးသလဲ စတာေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာရမယ္လို႕ ေျပာတယ္။ သတင္းပို႕ရမယ္လို႕ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီမွာ ရုတ္တရက္ၾကည့္ရင္ ေကာင္းသလို ထင္ရတယ္ေပါ့ေနာ္။  ဒီကုမၼဏီေတြက လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ လုပ္ခြင့္မရဘူး။ ဒါေပမယ့္သူတို႕ ဒီလိုမ်ိဳး အေမရိကန္အစိုးရကို အေမရိကန္ျပည္သူေတြက သူတို႕ ဘယ္လိုမ်ိဳး ရင္းႏွီးျမွဳတ္ႏွံတယ္ ဆိုတာကို အတိအက်ျပန္လည္ အစီရင္ခံရမယ္။ သို႕ေသာ္ အဲဒီမွာ အားနည္းခ်က္က ဘာလည္းဆိုေတာ့ အဲ့ဒီလိုအစီရင္မခံခဲ့လို႔ ရွိရင္ ဘာလုပ္မလဲ ဘယ္လိုအေရးယူမလဲဆိုတဲ့ ကန္႕သတ္ခ်က္ မပါဘူး။ ဆိုတဲ့အခါၾကေတာ့၊ ခုနကဘယ္ေလာက္ပဲ သတင္းပို႕ရမယ္လို႕ပဲေျပာေျပာ အေမရိကန္ ကုမၼဏီတခုက သတင္းမပို႕ပဲေနလို႕လည္းရတယ္။ အဲ့လိုသတင္းမပို႕တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း အဲဒီအေမရိကန္ကုမၼဏီကို ဘာနဲ႕မွ အေရးယူလို့မရဘူး။ ဆိုေတာ့ဒီလိုမ်ိဳးေပါ့ဗ်ာ"

တဖက္မွာလည္း အခုလိုျမန္မာအေပၚမွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပးလာတာဟာ လူထုအတြက္မဟုတ္ဘဲနဲ႕၊ အရင္စစ္အစိုးရနဲ႔နီးစပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြအတြက္ပဲ အက်ိဳးျဖစ္ေစမလား ဆိုတဲ့ ပူပင္မႈေတြလည္းရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာက လုပ္ငန္းအမ်ားစုကို သူတို႔ကပဲခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာမို႔ပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ကိုယ္တိုင္က အေျပာင္းအလဲကိုပိုၿပီးေတာ့ လုိလားသူေတြလည္းရိွပါတယ္လို႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေျခအေနကို ေလ့လာေနတဲ့ ၾသစေတးလ်နိုင္ငံ မက္ကြက္ယားတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡေရွာင္တာနယ္ကေျပာပါတယ္။

ျမန္မာ့စီးပြားေရးပညာရွင္ဦးေဇာ္ဦးကေတာ ့ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြကို ဖိတ္ေခၚမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အရင္လိုမဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ရဲ့အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ျပင္ဆင္စဥ္းစားစရာေတြရိွတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာနို္င္ငံအတြက္ အက်ိဳးရိွမယ့္ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ိဳး ေသခ်ာေစခ်င္တယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

"မက္လုံးေပးတဲ့အခါမွာ ေရရွည္တည္တံ့ၿပီးေတာ ့ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈေတြကို လာႏိုင္မဲ့စိတ္ခ်ရတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈဝန္းက်င္တခုကို က်ေနာ္တို႕ ဒီဥပေဒက အခိုင္အမာ ကာကြယ္ေပးထားမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥကလည္း အခုအေနအထားမွာ က်ေနာ္တို႕ဗမာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးလာတယ္။ အရင္အေျခအေနနဲ႕ မတူတာက က်ေနာ္တို႕ႏိုင္ငံကို ဝင္မယ့္သူ လာခ်င္တဲ့သူေတြ လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြက အရမ္းမ်ားလာတယ္"

အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးဒဲရစ္မစ္ခ်ဲလ္ကေတာ့ အခုအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အခုျမန္မာႏိုင္ငံ လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံမႈဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စိတ္၀င္စားမႈရိွတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔အတြင္းက်က် မသိႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါဟာက်ေနာ္တို႔အတြက္ေရာ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ပါ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီဥပေဒမူၾကမ္းလုပ္ေနတယ္ ဆိုတာသိရၿပီး၊ အဲဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔အႀကံျပဳ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တာေတြ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုတာေတြေတာ့ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈဥပေဒနဲ႕ ပါတ္သက္လို႕ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွာ ဒီသတင္းပါတ္ အတြင္း ေဆြးေႏြးဖို႕ ရွိၿပီးေတာ့၊ ဒီလကုန္ပိုင္းမွာ သမၼတက လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပဳႏိုင္ ဖြယ္ရွိတယ္လို႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ ကုမၼဏီအခ်ိဳ႕ အေနနဲ႕ ဒီလက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံလုပ္ကိုင္ၾကဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီးျဖစ္ေပမဲ့ အခုရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈ ဥပေဒ ထြက္လာဖို႕ ကိုလည္း စိတ္ဝင္တစားေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတယ္လို႕ ဆိုရမွာပါ ခင္ဗ်ာ။
VOA