ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၇)

(ပံု- ၁၀- အေမရိကန္ရဲ႕ CS 21 မဟာဗ်ဴဟာ မ်က္ႏွာဖံုးပံု)

သြယ္၀ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္း မရွိေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ အက်ဳိးစီးပြားရွိေနတဲ့ အျခားႏိုင္ငံမ်ားကလဲ သြယ္၀ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္လာၿပီး၊ မဟာဗ်ဴဟာအရ တုန္႔ျပန္ခ်က္ေတြ ရွိပါ တယ္။ ထင္ရွားတဲ့ႏိုင္ငံကေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။

(၁) အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ မဟာဗ်ဴဟာတုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ရဲ႕ geostrategic significance ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြက္ ထည့္သြင္းမစဥ္းစားဘဲ ေနလို႔ မရႏိုင္တဲ့ အေရးျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး (၁.၅) ဘီလီလ်ံ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွက လူမ်ဳိးသန္းေျခာက္ရာနဲ႔ အိႏၵိယ လူ မ်ဳိး (၁.၃) ဘီလီလ်ံ စတဲ့ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူေတြ က်င္လည္က်က္စားေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ဟာ ၂၁ ရာစု ကမၻာ့စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုရဲ႕ demographic hub ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ တြက္ခ်က္မႈေတြ မွန္ကန္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကေန ေရနံပမာဏ 130 billion barrels ထက္ပိုၿပီး ထုတ္ယူႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို “the second Persian Gulf.” အေနနဲ႔ တင္စားေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိုသာ တ႐ုတ္က ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ မလကၠာေရလက္ၾကား၊ Sunda ေရလက္ၾကားနဲ႔ Lombok ေရလက္ၾကားေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံဘက္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ မဟာဗ်ဴဟာ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ေက်ာ္လႊား ႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံဘက္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို တ႐ုတ္က ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္တဲ့အခါ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာ freedom of navigation ကို ထိခိုက္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ထိခိုက္လာ တာနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ preeminence ကို (အထူးသျဖင့္ naval primacy) ကို ဆက္လက္ထိခိုက္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးမွာ အေမရိကန္ကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တ႐ုတ္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္လိုက္လို႔ ဘယ္အာရွႏိုင္ငံအတြက္မွ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိႏိုင္ဖို႔ status quo အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈလိုအပ္တယ္လို႔လဲ အာရွႏိုင္ငံ မ်ားရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက ယူဆထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလမွာ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ေဒသတြင္းခရီးစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံအားလံုးဟာ တူညီတဲ့ set of rules ေတြနဲ႔ ကစားေနၾကတာပါလို႔ ဆိုသြားခဲ့ဖူးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔အတြက္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ဟာ ကမၻာ့ပါ၀ါဂိမ္းၿပိဳင္ပြဲက်င္းပရာ ကြင္းျပင္ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္လို႔လဲ အခ်ဳိ႕မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ မႈဟာ အေရွ႕အာရွမွာ တည္ေဆာက္ၿပီးသားျဖစ္ေနတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ superpower status ကို မလြဲမေသြ စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္ လာႏိုင္ေစလို႔ပါပဲ။ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔အၾကားက ေဒသတြင္းအားၿပိဳင္မႈရဲ႕ အခ်က္အခ်ာေဒသဟာ ဘဂၤလားပင္လယ္ ေအာ္နဲ႔ မလကၠာေရလက္ၾကားျဖစ္ၿပီး၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔ရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈကေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို ဗဟိုျပဳ ပါတယ္။

အာရွတိုက္ကို မဟာဗ်ဴဟာအရ ဗဟိုျပဳရန္လိုအပ္ခ်က္ကို အေမရိကန္မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက ေဆြးေႏြးေနခဲ့ၾကတာ (၂၀၀၁) ခုႏွစ္ Quadrennial Defense Review မွာကတည္းက ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ အိုဘား မား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလမွာ bipartisan U.S. National security policy ကို တိုးျမႇင့္ဖို႔ ၾကိဳးစားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀ါရွင္တန္မဟာဗ်ဴဟာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ဒီလို pivot ကို တ႐ုတ္က အားေပးလက္ခံမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ယူဆထားၾကပါ တယ္။

သို႔ေပမယ့္ ခ်မွတ္ထားဆဲ မဟာဗ်ဴဟာေတြအရဆိုရင္ အေမရိကန္အေနနဲ႔က ပင္လယ္ေရေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိပ္ တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြထက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ပိုၿပီး လိုလားဟန္ရွိေနပါတယ္။ sea services ေတြျဖစ္တဲ့ အေမ ရိကန္ေရတပ္၊ မရင္းတပ္နဲ႔ ကမ္း႐ိုးတန္းေစာင့္တပ္ေတြဟာ ေရတပ္ အသံုးစရိတ္ႀကီးမားမႈရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ေတြကို သတိ ျပဳမိေနၾကၿပီး၊ အခ်ဳိ႕ sea lanes of blights ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ပင္လယ္ဓားျပနဲ႔ မူးယစ္ေဆးကုန္ကူးမႈ၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ လက္နက္ကုန္ကူးမႈစတာေတြကို တားဆီးႏွိမ္နင္းေရးေတြမွာ ေဒသတြင္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ပိုၿပီး လိုလားၾကပါတယ္။ U.S. Fleet ဟာ ကမၻာမွာ အင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ “connective tissue of the international system,” သာျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ယူဆမွွဳေတြ ေပၚထြက္လာၿပီး၊ သမုဒၵရာႏွစ္ခုရဲ႕ ဆံုခ်က္ျဖစ္ေနတဲ့ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ international maritime cooperation ျဖစ္တည္လာဖို႔သာ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေရတပ္မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္မ်ားက တြက္ခ်က္ထားၾကပါတယ္။

အေမရိကန္ sea services ေတြက (၂၀၀၇) ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲထားတဲ့ A Cooperative Strategy for 21st Century Seapower (CS-21) ဟာ ယေန႔လက္ရွိအေျခအေနအထိ အသက္၀င္ဆဲပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာအရ ပစိဖိတ္ အေနာက္ပိုင္းနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာ၊ ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႔ေဒသေတြဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ maritime power အတြက္ အဓိက က်တဲ့ theaters ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ CS-21 မဟာဗ်ဴဟာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ like-minded nations ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး၊ ကမၻာ့ပူးေပါင္းဆက္ႏြယ္မႈ စနစ္ ပိုမိုခိုင္မာေတာင့္တင္းလာေအာင္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မယ္လို႔ ပါရွိပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီမဟာဗ်ဴဟာရည္မွန္းခ်က္ကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။ ေဘဂ်င္းအေနနဲ႔ သူ႕အနီး၀န္းက်င္က ေရပိုင္နက္ေတြမွာ အေမရိကန္က ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို containment လုပ္ဖို႔ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ေနတာလို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အာရွႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ အေမရိကန္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ့္ ေဒသ တြင္း လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ မဟာမိတ္အဖြဲ႔တခု ေပၚထြန္းလာေရးကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက မလိုလားပါဘူး။ ေဒသတြင္းလံုျခံဳေရး ၀န္းက်င္ (security environment) ရဲ႕ အေနအထား ေျပာင္းလဲသြားမွာကို တ႐ုတ္က စိုးရိမ္ပူပန္ပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ Maritime Strategy ဟာ navigational freedoms တခုတည္းေပၚမွာ မူတည္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ယူေကႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ဘုရင့္ေကာလိပ္က ပါေမာကၡ Geoffrey Till ဆိုခဲ့သလိုပဲ “Maritime” ဆိုတဲ့စကားလံုးဟာ “naval” ဆိုတဲ့ စကားလံုးထက္ ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ စစ္ကာလမဟုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ Maritime Strategy ဆိုတာ “good-order-at-sea” missions ေတြ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Maritime Strategy ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ေရတပ္သာမက non-military services ေတြျဖစ္တဲ့ ကမ္း႐ိုးတန္းေစာင့္တပ္၊ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခား ေရး၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၊ အေကာက္ခြန္ဌာနမ်ား၊ နယ္စပ္လံုျခံဳေရးဌာနမ်ားကပါ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ အေမရိ ကန္ရဲ႕ CS-21 မဟာဗ်ဴဟာက ဒီသေဘာတရားအေပၚမွာ အေျချပဳထားပါတယ္။

အေမရိကန္ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ Homeland Security ဌာနတို႔ကလဲ National Strategy of Maritime Security (NSMS) ေရးဆြဲထုတ္ျပန္ၿပီး maritime security ဆိုတာ ေရတပ္အင္အားတဲ့ ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၾကပါ တယ္။ National Strategy of Maritime Security (NSMS) ထဲမွာ Narrow seas ဆိုတဲ့ က႑တခုပါ၀င္ပါတယ္။ အဓိ က ေဖာ္ျပထားခ်က္ကေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာအၾကားမွာ portal ျဖစ္ေနတဲ့ မလကၠာ ေရလက္ ၾကားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေရလက္ၾကားေတြကို အေရးေပၚအေျခအေနမွာ ပိတ္ဆို႔ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္လဲ ဒီမဟာဗ်ဴဟာမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အစိုးရမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး maritime security စြမ္းရည္မ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခ်က္ကိုလဲ ထည့္ သြင္းထားပါတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနအထိမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ Maritime strategy ႏွစ္ ရပ္စလံုးဟာ cooperation ကို ဦးတည္ၿပီး၊ confrontation ကို ဦးတည္ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရးမွာ အေမရိကန္က စတင္ၿပီး စစ္ေရးထိေတြ႔မႈ လုပ္ေဆာင္လာဖြယ္မရွိႏိုင္ေၾကာင္း မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္လဲ (၂၀၀၉)ခုႏွစ္မွာတင္းမာမႈေတြ ျပင္းထန္လာခ်ိန္ကစတင္ၿပီး ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးမွာ အေမရိ ကန္က အဓိက အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ပတ္သက္လာေအာင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ေပၚထြက္ လာပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္နဲ႔ ဟႏိြဳင္းတို႔အၾကားက ဆက္ဆံေရးေႏြးေထြးလာမႈ အေျခအေနေတြ၊ ၀ါရွင္တန္နဲ႔ မနီလာအၾကား က စစ္ေရးမဟာမိတ္အေျခအေနေတြကလဲ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ အခန္းက႑ ကို ျမင့္မားေနေစပါတယ္။ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈမရွိတဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံကလဲ ေဒသတြင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အခန္း က႑ျမင့္မားေရးအတြက္ လူသိရွင္ၾကားလိုလားဟန္ ျပထားပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ေတြအတြက္ အက်ဳိးေက်းဇူးရွိေပမယ့္ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ ႀကီးထြားလာေအာင္ တြန္းပို႔ ေနသေယာင္ ျဖစ္လာပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အာရွနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ strategic landscape ေျပာင္းလဲလာမႈအေပၚမွာ မနီလာက ၀ါရွင္ တန္နဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအၾကား စစ္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအထိ ျဖစ္လာေစရန္ ေမွ်ာ္မွန္း ထားၿပီး၊ ဗီယက္ နမ္က ေဒသတြင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ ပိုမိုႀကီးမားလာၿပီး တ႐ုတ္ကို counter-balance လုပ္ႏိုင္ဖို႔အထိ ေမွ်ာ္မွန္း လာၾကပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာဆီယံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္ရဲ႕ သံသယျဖစ္မႈေတြ ပိုမိုမ်ားျပားလာပါတယ္။ သို႔ ေပမယ့္ အမွန္တကယ္သာ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္တို႔အၾကား strategic rivalry ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ မ်ားအေနနဲ႔ အင္အားႀကီးႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ ဘယ္လိုက္ေရြးခ်ယ္ရမႈကို ေရွာင္ရွားမရတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပြားလာမွာကို စိုး ရိမ္ပူပန္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြလဲ ရွိလာၾကပါတယ္။

(၂) အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမ်ားက ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေထာက္ခံမႈရေစရန္ ၾကိဳးပမ္း မႈမ်ားလဲ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလေႏွာင္းပိုင္းမွာ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကို သြား ေရာက္ၿပီး၊ ဖိလစ္ပိုင္ကမ္း႐ိုးေစာင့္တပ္ကို ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးေရးနဲ႔ လိုအပ္ေသာ စက္ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ေရး တို႔အတြက္ ေထာက္ပံ့မႈေတြ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးကို rules-based regime နဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ ေၾကာင္းနဲ႔UNCLOS ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လိုက္နာသင့္ေၾကာင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံသေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတ Lee Myung-Bak ရဲ႕ မနီလာခရီးစဥ္မွာလဲ ဖိလစ္ပိုင္ စစ္တပ္ကို ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာ တပ္အျဖစ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတက ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလမွာလဲ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ဖိလစ္ပိုင္ စစ္တပ္ဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံရဲ႕ search-and-rescue vessels မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးမႈကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနေၾကာင္း ထုတ္ ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံကလဲ ပါ၀ါရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတည္းနဲ႔ နီးစပ္မႈ မျဖစ္သြားေစရန္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ “three no’s” policy အရ အိႏၵိယနဲ႔ ႐ုရွားတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရးအဆင္ေျပေစရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြ ျပဳလုပ္လာပါတယ္။ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ အျငင္းပြားေရပိုင္နက္ကို ေလ့လာရန္ အိႏိၵယႏိုင္ငံနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီး၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံနဲ႔ defence cooperation initiative စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဟႏိြဳင္းက ႐ုရွားႏိုင္ငံကိုလဲ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ရွာေဖြ ေရးမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားထားၿပီး၊ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္လဲ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ဒါေတြကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သြယ္၀ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ား အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈ ျဖစ္ပြားျခင္းမရွိရေအာင္ တဘက္က ထိန္းရင္း၊ အျခားတဘက္ကလဲ အျငင္း ပြားမႈထဲမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ စစ္ေရး၊ သံတမန္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို အားျဖည့္လာေၾကာင္း သိသာထင္ရွားပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ စစ္ေရးထိေတြ႔မႈေတြ ျဖစ္ပြားလာမလား၊ ေရွာင္ရွားႏိုင္မလား၊ ဘယ္ အခ်ိန္မွာ စစ္ေရးထိေတြ႔မႈေတြ စတင္လာမလဲဆိုတာကို ဘယ္သူမွ ေသခ်ာတပ္အပ္မေျပာႏိုင္ၾကေပမယ့္ စစ္ေရးထိေတြ႔ မႈေတြ ျဖစ္ပြားေစႏိုင္မယ့္ အလားအလာရွိေသာ triggers မ်ားကိုေတာ့ ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ထားၾကပါ တယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ခင္မမမ်ဳိး
(၁၄၊ ၁၀၊ ၂၀၁၂)

naytthit.net

ျပန္ဖတ္ရန္

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၆)

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၅)

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၄)

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၃)

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၂)

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ(၁)