မိန္႔ခြန္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအေပၚအျမင္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအေပၚ သတိေပးစကား၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၏ အေရးၾကီးပံုႏွင့္ တိုင္းျပည္တြင္းျခစားလာဘ္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အထူး လိုအပ္ေနျခင္း စသည္တို႔ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။
အဆိုပါ မိန္႔ခြန္း အျပည့္အစံုကို မဇၥ်ိမက ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပလိုက္သည္။
“က်မ အခုလို ကမၻာ့စီးပြါးေရး ဖိုရမ္ကုိ တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိတဲ့အတြက္
Professor Schwab ႏွင့္ တကြ ကမၻာ့စီးပြါးေရး ဖုိရမ္ စီစဥ္ျပဳလုပ္သူ
organizer အားလံုးကုိ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အခုလို တက္ေရာက္ခြင့္ ရတာဟာ အလြန္
စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ ေကာင္းျပီး က်မအတြက္ တန္ဖုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳပါ။
က်မအေနနဲ႔ ကမၻာအရပ္ရပ္က လူေတြနဲ႔
ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့ျပီး ေတြ႔ဆံုတဲ့သူတိုင္းကလည္း က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ေနလဲ ဆိုတာကုိ အထူးစိတ္ဝင္စား ၾကပါတယ္။ ဒီမနက္မွာ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက တခ်ိဳ႕ေတြက Burma လို႔ ေခၚၾကျပီး တခ်ိဳ႕ေတြက Myanmar လို႔ ေခၚၾကတဲ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ တိုးတက္မွႈေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ commitment အေၾကာင္းပါပဲ။ Commitment ဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္မွာ စိတ္ေရာကုိယ္ပါ ႏွစ္ျမႇဳပ္လုပ္ကုိင္မွႈ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ခုိင္ၿမဲမွႈ၊ သႏၷိ႒ာန္ျဖင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ႀကိဳးစားမွႈေတြနဲ႔အတူ ရည္မွန္းခ်က္ ရွင္းလင္းျပတ္သားမွႈေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ မၾကာခဏ အေမးခံရေလ့ ရွိတဲ့ ေမးခြန္းတခုကေတာ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံအတြင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားႏုိင္ေျခ ရွိ/မရွိ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။
“လူေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေၾကာင္း ေျပာဆုိေနၾကတဲ့အခါမွာ က်မတို႔ ေမးခြန္းထုတ္ရမွာက အဲဒီ့ စကားရပ္ဟာ ဘာကုိဆိုလိုသလဲ ဆိုတာကုိပါ။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္း က်မ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကေန လြတ္လာခဲ့တဲ့
ေနာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြအျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြတ္လာတာေတြ၊ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ ေျခလွမ္းတခ်ိဳ႕ေတြ၊ ေနာက္ က်မရဲ႕ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ ျပန္လည္မွတ္ပံုတင္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္ ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့တာေတြ အဲလိုေျခလွမ္းေတြကုိ အားလံုးပါဝင္ျခင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြလို႔ ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ က်မတို႔ေတြလည္း ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ က်မ သတိထားမိတာက အေလးေပးမွႈဟာ စီးပြါးေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈဆီကုိ ဦးတည္ခ်က္ ေျပာင္းသြားတာ ပါပဲ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အျမင္ေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ အရွိန္အဟုန္ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္လွႈပ္ရွားၾကတယ္လို႔လည္း က်မ ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။ တျပိဳင္တည္းမွာပဲ အေရထူေနျပီ ျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ တခ်ိဳ႕ အပါအဝင္ တျခားသူေတြက ဘာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလဲ ဆိုျပီး ေမးခြန္းထုတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ reform ဆိုတဲ့ စကားလံုးကုိ အသံုးျပဳသူေတြက စိတ္ၾကိဳက္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ေနၾကတာမို႔ က်မအေနနဲ႔ တိုင္းျပည္ထဲက တိုးတက္မွႈေတြ အေၾကာင္းပဲ ပုိေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မအတြက္ေတာ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အေျခအေန
ေတြ တိုးတက္လာမွႈကုိပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလို႔ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ခ်င္ပါတယ္။
“Commitment အေၾကာင္းကို ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်မအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြ လုပ္ေနရာ ကေန ေနာက္ကုိ ျပန္ဆုတ္ႏုိင္သလားလုိ႔ ေမးခံရတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ျပန္ေျဖခဲ့တာက ေနာက္ျပန္ဆုတ္မဆုတ္ဟာ စစ္ဘက္ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေပၚ ဘယ္လုိသေဘာထားလဲ ဆိုတာေပၚ မူတည္ေနပါတယ္လုိ႔ ျပန္ေျဖ ခဲ့ပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ အဲဒါကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွႈေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေနာက္ျပန္လွည့္သြား မသြားဆိုတာေတြက national commitment အေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ က်မတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံကုိ တိုးတက္လာေစခ်င္သူ မွန္သမွ်ဟာ အဲဒီ့ commitment မ်ိဳး ရွိရပါမယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ က်မတုိ႔ ဘာလိုခ်င္တယ္ ဆုိတာကို သိရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မအေနနဲ႔ ႐ိုးရွင္းတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ေလး ျဖစ္တဲ့ “ကမၻာ့အေျခ အေနကို တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း” ဆုိတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ေလးကို ႏွစ္သက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကုိ တုိးတက္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ (reform) လို႔ ေျပာတဲ့အခါ အဲဒါကိုပဲ ဆိုလိုခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလို႔ ေျပာတဲ့အခါ အုပ္စုတခု၊ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတခု အတြက္ပဲ အက်ိဳးရွိမယ့္ဟာမ်ိဳးကို မဆိုလိုပါဘူး။ သာမန္လူထု တရပ္လံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ အရာမ်ိဳးကုိပဲ ဆုိလိုပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ သာမန္လူထု တရပ္လံုးလုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ သံုးရတာက က်မတို႔ ႏုိင္ငံဟာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်မတို႔ အားလံုး ပါဝင္ပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးဟာ က်မတို႔အတြက္ အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး တည္ေဆာက္ရာကေန အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် national commitment ကုိ က်မတို႔ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ national commitment ဟာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးနဲ႔ တကြ ႏုိင္ငံရဲ႕ ႐ုပ္ဝတၳဳပုိင္းဆိုင္ရာ တုိးတက္မွႈေတြကုိပါ ယူေဆာင္လာေစႏုိင္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ရံႈးေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ က်ရံႈးရျခင္းအေၾကာင္း၊ ဘယ္လိုျပဳျပင္ရမလဲ ဆုိတာေတြကုိ က်မ အေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး
ေလ့လာေန ခဲ့ပါတယ္။ က်မ ေလ့လာခဲ့သမွ် အရာေတြ အားလံုးထဲက ႏွစ္ျခိဳက္ေနမိတာကေတာ့ Paul Collier
ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။ သူေရးသား ထားတာက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ နည္းဗ်ဴဟာေတြ အလုပ္ျဖစ္ေရး အတြက္ အတိုင္းအတာတခုအထိ ပညာတတ္တဲ့ လူဦးေရ အလုံအေလာက္ ရွိမွႈဟာ အလြန္အေရးၾကီးကာ မရွိမျဖစ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူဆိုလိုတာက ႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့ လူဦးေရ အခ်ိဳးအစားရဲ႕ အမ်ားစုဟာ အလယ္တန္းပညာ ရွိရမယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။ အလယ္တန္းပညာလုိ႔ သူေျပာသြားခဲ့တာက က်မစိတ္ကို ႏွစ္ျခိဳက္သြားေစတဲ့ အရာပါ။ သူက PhD ဘြဲ႔ရသူေတြ၊ တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ရေတြ ရွိရမယ္လို႔ မေျပာခဲ့ပါဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ေဆာင္
ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အလယ္တန္းပညာတတ္တဲ့ လူဦးေရ အေျမာက္အမ်ားပဲ လိုအပ္တာပါလို႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
“အဲဒါဟာ က်မရဲ႕ ေတြးေခၚပံုနဲ႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေလ်ာ္ညီပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျခခံပညာေရး လိုအပ္ပါ တယ္။ အဲဒါကို အရင္ကတည္းက က်မ အေလးအနက္ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တကၠသိုလ္အဆင့္ ပညာေရးေတြ ဘြဲ႔လြန္ ပညာေရးကုိပဲ အေလးအနက္ထားေျပာၾကတာ မ်ားပါတယ္။ က်မ အေနနဲ႔ အေျခခံပညာေရး ဆိုတာကုိ ရွင္းျပရရင္ အဲဒါဟာ မူလတန္း ပညာေရးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မဆိုလိုတာက လူေတြ လံုေလာက္ တဲ့ ဝင္ေငြရေအာင္ လုပ္ကုိင္ စားေသာက္ဖုိ႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပညာေရးမ်ိဳးကုိ ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒါဟာ ႐ုိးရွင္းပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့ လူငယ္ေတြကို ၾကည့္ရင္လည္း အလုပ္လက္မဲ့ႏွႈန္းက ျမင့္မားေနပါတယ္။ အဲဒီ့ျပႆနာဟာ ခ်ိန္ကုိက္ဗံုးတခုလိုပါပဲလို႔ က်မ အျမဲေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲလို အလုပ္မရွိတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ မိဘေတြအေပၚမွာ ဘယ္အခ်ိန္အထိ မွီခုိေနလို႔ ရမွာလဲ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဘယ္သူေတြက သူတုိ႔ကို အလုပ္ခဲ့မွာလဲ။ တခါတေလမွာ
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းစဥ္ဟာ မျပတ္မသား ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပြင့္လင္းလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ကုိ စိတ္ဝင္စားလို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ တလ ႏွစ္လ ေလာက္က လာေရာက္ၾကတဲ့သူေတြ မွတ္ခ်က္ျပဳၾကတာက အစုိးရအေနနဲ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ဘယ္သူက အေကာင္အထည္ ေဖာ္မွာလဲလို႔ ေမးၾကပါတယ္။ ဘယ္သူေတြက အဲဒီ့ လုပ္ငန္းစဥ္
ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ၾကမွာပါလဲ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေနာက္ျပန္မလွည့္ဖို႔ အာမခံႏုိင္တဲ့ သူေတြကို က်မတို႔ ဘယ္လိုရွာမလဲ။ ဒီေတာ့ က်မတို႔ အေနနဲ႔ capacity ကုိ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အဖြဲ႔အစည္းေတြက ျမင္သလို တအားျမင့္မားတဲ့ capacity ေတြ အထိ မလိုအပ္ေသးပါဘူး။ အေျခခံကေန တိုးတက္ဖြံျဖိဳးလာမယ့္ capacity ေတြပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီ့က႑အတြက္ လူၾကီးမင္းတုိ႔အားလံုးဆီက အကူအညီ ရခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္ ခုိင္ခန္႔တဲ့ အေျခခံ
ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြ ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ရမလဲ ဆိုတာကို လူၾကီးမင္းတုိ႔ကုိ ေလးေလးနက္နက္ ေတြးေစခ်င္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္အခါမွာေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကေန အက်ိဳးအျမတ္ အမ်ားၾကီး ရဖို႔ မေတြးပါနဲ႔။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြဟာ အက်ိဳးအျမတ္ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ျပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတာ ဆိုတာကိုေတာ့ က်မနားလည္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အဲဒီ့အခ်က္ကိုလည္း သေဘာတူ လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈ
ေတြ ဆီကေန အက်ိဳးအျမတ္ရဖို႔ က်မတို႔ဘက္ကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြနည္းတူ က်မတို႔ တိုင္းျပည္အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔အတြက္လည္း ေလးေလးနက္နက္
ေတြးေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဖိုရမ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ေဟာေျပာသူ speaker ေတြရဲ႕ စကားေတြကုိလည္း က်မ နားေထာင္ခဲ့
ၿပီးပါျပီ။ အဲဒီ့အထဲက မွတ္ခ်က္တခုကေတာ့ က်မရဲ႕ စိတ္ကုိ ဆြဲေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အလြန္႐ုိးရွင္းတဲ့ မွတ္ခ်က္ေလးပါ။ က်မတို႔အေနနဲ႔ မညီမွ်မွႈေတြနဲ႔ ျခစားမွႈေတြကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရဦးမယ္ ဆိုတာပါပဲ။ က်မအေနနဲ႔အဲဒါကို လံုးဝ သေဘာတူပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကို ပုိမိုဆြဲေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ျခစားမွႈေတြနဲ႔ မညီမွ်မွႈေတြကို တိုက္ဖ်က္ရမွာပါ။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈ ၾကီးထြားလာျခင္းနဲ႔အတူ ျခစားဖို႔အခြင့္အေရးေတြ ၾကီးထြားလာမွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ မညီမွ်မွႈေတြ ၾကီးထြားလာမွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ အခြင့္အေရးေတြ ဦးစားေပးခံရမွႈေတြ ရထားျပီးသားလူေတြ ပုိျပီး အခြင့္အေရးေတြ ဦးစားေပးခံရမွႈေတြ ရသြားမွာကုိ မလိုလားပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကို လိုလား တယ္ဆုိတာက ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းေလးပါပဲ။ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြကို တတ္ႏုိင္သမွ် မ်ားမ်ား ဖန္တီးေပးခ်င္ လို႔ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖုိ႔ဟာ အလြန္႔အလြန္ကုိ အေရးၾကီးပါတယ္။ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ မ်ားျပာလာတာနဲ႔ အတူ အလုပ္လက္မဲ့ လူငယ္ေတြကုိ အလုပ္အကုိင္ေတြမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ သင္ၾကားေပးမယ့္ သင္တန္းေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အသက္ေမြးမွႈ သင္တန္းေတြနဲ႔ formal မဟုတ္တဲ့ သင္ၾကားမွႈေတြ ေဒါက္တာဘြဲ႔ အစီအစဥ္ေတြထက္ အမ်ားၾကီး ပိုမို လိုအပ္ပါတယ္။ အဲလိုေျပာတာ ဟာ က်မအေနနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးေတြကို တန္ဖိုးမထားလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မအေနနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးေတြ ကုိ အရမ္းတန္ဖုိးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို လက္ေတြ႔က်က် ၾကည့္ရမွာပါ။ အေျခခံ ကၽြမ္းက်င္မွႈေတြ လိုအပ္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းက လူတေယာက္အေနနဲ႔ က်မ လူၾကီးမင္းတို႔ကို စကားေျပာေနတာပါ။ အေျခခံကၽြမ္းက်င္မွႈေတြသာ လူေတြမွာ ျပည့္စံုလာရင္ အားလံုးဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းစဥ္မွာ ပါဝင္ႏုိင္လာမွာ ပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ national commitment ကုိ အလိုရွိပါတယ္။ အဲဒါမရွိဘဲနဲ႔ က်မတို႔ ေရွ႕ဆက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ national commitment ကို ေဒသဆိုင္ရာ commitment ေတြ၊ တကမၻာလံုးဆုိင္ရာ commitment
ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး တူညီတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအတြက္ လုပ္ကုိင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ပုိမိုၾကြယ္ဝျပီး ပိုမို
ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ကမၻာၾကီးကို အလိုရွိပါတယ္။ အဲဒီ့လို ပိုမိုၾကြယ္ဝျပီး ပိုမိုျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ကမၻာၾကီး တည္ေဆာက္ရာမွာ က်မ တို႔အေနနဲ႔ အစိတ္အပုိင္းတရပ္ အေနနဲ႔ ပါဝင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ အေရးမပါသူ ျဖစ္မွာကို မလိုလားပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ေနာက္မွာ ျပတ္က်န္ေနခဲ့မွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ က်မတို႔အေနနဲ႔ မွားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး
ေဘးေရာက္သြားမွာကိုလည္း အလိုမရွိပါဘူး။
“က်မအေနနဲ႔ ဒီကုိေရာက္လာတာ လူၾကီးမင္းတို႔ ဘာလုပ္ရမယ္ကုိ ေျပာဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မေျပာခ်င္တာက ႐ုိး႐ုိးေလးပါပဲ။ က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာ ဘာေတြလိုအပ္ေနလဲ ဆိုတာကို ေျပာျပဖုိ႔ပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အေျဖရွာေဖြေနတဲ့
ေနရာမွာ လူၾကီးမင္းတို႔ဆီက အကူအညီေတြ ရခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံေတြဟာ ျခစားမွႈ ျပႆနာေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္
ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ၾကိဳးစားရင္းနဲ႔ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ ေအာင္ျမင္လာလိမ့္မယ္လို႔
ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔လည္း ျခစားမွႈျပႆနာကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရမွာပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အဲဒါမွာ
ေအာင္ျမင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သူမ်ားေတြထက္ ေနာက္က် က်န္ေနတယ္ ဆိုတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲလို ေနာက္က် က်န္ေနျခင္းကလည္း တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အမွားေတြကေန တဆင့္ သင္ယူဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းကုိ ရေစပါတယ္။ အဲဒီ့နည္းနဲ႔ အမွားေတြကို ေရွာင္ရွားကာ ေက်ာ္လႊားျပီး ခရီးပုိမိုတြင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ထက္ ပုိမိုျမန္ဆန္သြားမွာ ျဖစ္ျပီး တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အမွားေတြကို သတိ မထားမိတာနဲ႔စာရင္ ပိုမိုျမန္ဆန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ဒီအစည္းအေဝးမွာ လူၾကီးမင္းတို႔အားလံုး ဒါမွမဟုတ္ လူၾကီးမင္းတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အၾကံဉာဏ္ေတြကို လိႈက္လွိႈက္ လွဲလွဲ ၾကားလိုပါတယ္။ အားလံုးဆီကေတာ့ ၾကားရလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ဘာလုိ႔တုန္းဆိုေတာ့ အားလံုးကေန အၾကံဉာဏ္ေတြ ေပးဖုိ႔ဆိုတာ အခ်ိန္လံုေလာက္လိမ့္မယ္လို႔ က်မ မထင္ပါဘူး။
“အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ၾကိဳးစားေနဆဲ ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ ျပႆနာကုိ ဘယ္လိုကုိင္တြယ္
ေျဖရွင္းရမလဲ ဆိုတာ အၾကံဉာဏ္ ရလိုပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ national commitment ကေန တဆင့္ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးအတြက္ ၾကိဳးစားေနတာမို႔ ေက်းဇူးျပဳျပီးေတာ့ လက္ေတြ႔က်မယ့္ အိုင္ဒီယာေတြ၊ အၾကံဉာဏ္ေတြ ေပးၾကျပီးေတာ့ က်မတို႔ႏိုင္ငံအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြေရာ လူၾကီးမင္းတုိ႔အတြက္ အခြင့္အလမ္း
ေတြကိုပါ ေတြးၾကပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
“က်မအေနနဲ႔ လူၾကီးမင္းတို႔ ေမးလာမယ့္ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ က်မေျပာခ်င္တာေတြ အကုန္ပါပဲ။ ေက်းဇူးျပဳျပီးေတာ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံကုိ ကူညီေပးၾကပါ။ လူၾကီးမင္းတုိ႔ အေနနဲ႔ အလြန္႔အလြန္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ အလုပ္ေတြကို ျပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္လို႔ က်မေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။”
မဇၥ်ိမ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့ျပီး ေတြ႔ဆံုတဲ့သူတိုင္းကလည္း က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ေနလဲ ဆိုတာကုိ အထူးစိတ္ဝင္စား ၾကပါတယ္။ ဒီမနက္မွာ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက တခ်ိဳ႕ေတြက Burma လို႔ ေခၚၾကျပီး တခ်ိဳ႕ေတြက Myanmar လို႔ ေခၚၾကတဲ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ တိုးတက္မွႈေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ commitment အေၾကာင္းပါပဲ။ Commitment ဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္မွာ စိတ္ေရာကုိယ္ပါ ႏွစ္ျမႇဳပ္လုပ္ကုိင္မွႈ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ခုိင္ၿမဲမွႈ၊ သႏၷိ႒ာန္ျဖင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ႀကိဳးစားမွႈေတြနဲ႔အတူ ရည္မွန္းခ်က္ ရွင္းလင္းျပတ္သားမွႈေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ မၾကာခဏ အေမးခံရေလ့ ရွိတဲ့ ေမးခြန္းတခုကေတာ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံအတြင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားႏုိင္ေျခ ရွိ/မရွိ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။
“လူေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေၾကာင္း ေျပာဆုိေနၾကတဲ့အခါမွာ က်မတို႔ ေမးခြန္းထုတ္ရမွာက အဲဒီ့ စကားရပ္ဟာ ဘာကုိဆိုလိုသလဲ ဆိုတာကုိပါ။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္း က်မ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကေန လြတ္လာခဲ့တဲ့
ေနာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြအျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြတ္လာတာေတြ၊ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ ေျခလွမ္းတခ်ိဳ႕ေတြ၊ ေနာက္ က်မရဲ႕ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ ျပန္လည္မွတ္ပံုတင္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္ ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့တာေတြ အဲလိုေျခလွမ္းေတြကုိ အားလံုးပါဝင္ျခင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြလို႔ ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ က်မတို႔ေတြလည္း ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ က်မ သတိထားမိတာက အေလးေပးမွႈဟာ စီးပြါးေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈဆီကုိ ဦးတည္ခ်က္ ေျပာင္းသြားတာ ပါပဲ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အျမင္ေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ အရွိန္အဟုန္ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္လွႈပ္ရွားၾကတယ္လို႔လည္း က်မ ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။ တျပိဳင္တည္းမွာပဲ အေရထူေနျပီ ျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ တခ်ိဳ႕ အပါအဝင္ တျခားသူေတြက ဘာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလဲ ဆိုျပီး ေမးခြန္းထုတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ reform ဆိုတဲ့ စကားလံုးကုိ အသံုးျပဳသူေတြက စိတ္ၾကိဳက္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ေနၾကတာမို႔ က်မအေနနဲ႔ တိုင္းျပည္ထဲက တိုးတက္မွႈေတြ အေၾကာင္းပဲ ပုိေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မအတြက္ေတာ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အေျခအေန
ေတြ တိုးတက္လာမွႈကုိပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလို႔ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ခ်င္ပါတယ္။
“Commitment အေၾကာင္းကို ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်မအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြ လုပ္ေနရာ ကေန ေနာက္ကုိ ျပန္ဆုတ္ႏုိင္သလားလုိ႔ ေမးခံရတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ျပန္ေျဖခဲ့တာက ေနာက္ျပန္ဆုတ္မဆုတ္ဟာ စစ္ဘက္ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေပၚ ဘယ္လုိသေဘာထားလဲ ဆိုတာေပၚ မူတည္ေနပါတယ္လုိ႔ ျပန္ေျဖ ခဲ့ပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ အဲဒါကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွႈေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေနာက္ျပန္လွည့္သြား မသြားဆိုတာေတြက national commitment အေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ က်မတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံကုိ တိုးတက္လာေစခ်င္သူ မွန္သမွ်ဟာ အဲဒီ့ commitment မ်ိဳး ရွိရပါမယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ က်မတုိ႔ ဘာလိုခ်င္တယ္ ဆုိတာကို သိရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မအေနနဲ႔ ႐ိုးရွင္းတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ေလး ျဖစ္တဲ့ “ကမၻာ့အေျခ အေနကို တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း” ဆုိတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ေလးကို ႏွစ္သက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကုိ တုိးတက္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ (reform) လို႔ ေျပာတဲ့အခါ အဲဒါကိုပဲ ဆိုလိုခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈလို႔ ေျပာတဲ့အခါ အုပ္စုတခု၊ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတခု အတြက္ပဲ အက်ိဳးရွိမယ့္ဟာမ်ိဳးကို မဆိုလိုပါဘူး။ သာမန္လူထု တရပ္လံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ အရာမ်ိဳးကုိပဲ ဆုိလိုပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ သာမန္လူထု တရပ္လံုးလုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ သံုးရတာက က်မတို႔ ႏုိင္ငံဟာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်မတို႔ အားလံုး ပါဝင္ပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးဟာ က်မတို႔အတြက္ အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး တည္ေဆာက္ရာကေန အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် national commitment ကုိ က်မတို႔ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ national commitment ဟာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးနဲ႔ တကြ ႏုိင္ငံရဲ႕ ႐ုပ္ဝတၳဳပုိင္းဆိုင္ရာ တုိးတက္မွႈေတြကုိပါ ယူေဆာင္လာေစႏုိင္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ရံႈးေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ က်ရံႈးရျခင္းအေၾကာင္း၊ ဘယ္လိုျပဳျပင္ရမလဲ ဆုိတာေတြကုိ က်မ အေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး
ေလ့လာေန ခဲ့ပါတယ္။ က်မ ေလ့လာခဲ့သမွ် အရာေတြ အားလံုးထဲက ႏွစ္ျခိဳက္ေနမိတာကေတာ့ Paul Collier
ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။ သူေရးသား ထားတာက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ နည္းဗ်ဴဟာေတြ အလုပ္ျဖစ္ေရး အတြက္ အတိုင္းအတာတခုအထိ ပညာတတ္တဲ့ လူဦးေရ အလုံအေလာက္ ရွိမွႈဟာ အလြန္အေရးၾကီးကာ မရွိမျဖစ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူဆိုလိုတာက ႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့ လူဦးေရ အခ်ိဳးအစားရဲ႕ အမ်ားစုဟာ အလယ္တန္းပညာ ရွိရမယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။ အလယ္တန္းပညာလုိ႔ သူေျပာသြားခဲ့တာက က်မစိတ္ကို ႏွစ္ျခိဳက္သြားေစတဲ့ အရာပါ။ သူက PhD ဘြဲ႔ရသူေတြ၊ တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ရေတြ ရွိရမယ္လို႔ မေျပာခဲ့ပါဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ေဆာင္
ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အလယ္တန္းပညာတတ္တဲ့ လူဦးေရ အေျမာက္အမ်ားပဲ လိုအပ္တာပါလို႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
“အဲဒါဟာ က်မရဲ႕ ေတြးေခၚပံုနဲ႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေလ်ာ္ညီပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျခခံပညာေရး လိုအပ္ပါ တယ္။ အဲဒါကို အရင္ကတည္းက က်မ အေလးအနက္ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တကၠသိုလ္အဆင့္ ပညာေရးေတြ ဘြဲ႔လြန္ ပညာေရးကုိပဲ အေလးအနက္ထားေျပာၾကတာ မ်ားပါတယ္။ က်မ အေနနဲ႔ အေျခခံပညာေရး ဆိုတာကုိ ရွင္းျပရရင္ အဲဒါဟာ မူလတန္း ပညာေရးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မဆိုလိုတာက လူေတြ လံုေလာက္ တဲ့ ဝင္ေငြရေအာင္ လုပ္ကုိင္ စားေသာက္ဖုိ႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပညာေရးမ်ိဳးကုိ ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒါဟာ ႐ုိးရွင္းပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိတဲ့ လူငယ္ေတြကို ၾကည့္ရင္လည္း အလုပ္လက္မဲ့ႏွႈန္းက ျမင့္မားေနပါတယ္။ အဲဒီ့ျပႆနာဟာ ခ်ိန္ကုိက္ဗံုးတခုလိုပါပဲလို႔ က်မ အျမဲေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲလို အလုပ္မရွိတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ မိဘေတြအေပၚမွာ ဘယ္အခ်ိန္အထိ မွီခုိေနလို႔ ရမွာလဲ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဘယ္သူေတြက သူတုိ႔ကို အလုပ္ခဲ့မွာလဲ။ တခါတေလမွာ
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းစဥ္ဟာ မျပတ္မသား ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပြင့္လင္းလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ကုိ စိတ္ဝင္စားလို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ တလ ႏွစ္လ ေလာက္က လာေရာက္ၾကတဲ့သူေတြ မွတ္ခ်က္ျပဳၾကတာက အစုိးရအေနနဲ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ဘယ္သူက အေကာင္အထည္ ေဖာ္မွာလဲလို႔ ေမးၾကပါတယ္။ ဘယ္သူေတြက အဲဒီ့ လုပ္ငန္းစဥ္
ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ၾကမွာပါလဲ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေနာက္ျပန္မလွည့္ဖို႔ အာမခံႏုိင္တဲ့ သူေတြကို က်မတို႔ ဘယ္လိုရွာမလဲ။ ဒီေတာ့ က်မတို႔ အေနနဲ႔ capacity ကုိ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အဖြဲ႔အစည္းေတြက ျမင္သလို တအားျမင့္မားတဲ့ capacity ေတြ အထိ မလိုအပ္ေသးပါဘူး။ အေျခခံကေန တိုးတက္ဖြံျဖိဳးလာမယ့္ capacity ေတြပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီ့က႑အတြက္ လူၾကီးမင္းတုိ႔အားလံုးဆီက အကူအညီ ရခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္ ခုိင္ခန္႔တဲ့ အေျခခံ
ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြ ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ရမလဲ ဆိုတာကို လူၾကီးမင္းတုိ႔ကုိ ေလးေလးနက္နက္ ေတြးေစခ်င္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္အခါမွာေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကေန အက်ိဳးအျမတ္ အမ်ားၾကီး ရဖို႔ မေတြးပါနဲ႔။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြဟာ အက်ိဳးအျမတ္ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ျပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတာ ဆိုတာကိုေတာ့ က်မနားလည္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အဲဒီ့အခ်က္ကိုလည္း သေဘာတူ လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈ
ေတြ ဆီကေန အက်ိဳးအျမတ္ရဖို႔ က်မတို႔ဘက္ကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြနည္းတူ က်မတို႔ တိုင္းျပည္အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔အတြက္လည္း ေလးေလးနက္နက္
ေတြးေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဖိုရမ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ေဟာေျပာသူ speaker ေတြရဲ႕ စကားေတြကုိလည္း က်မ နားေထာင္ခဲ့
ၿပီးပါျပီ။ အဲဒီ့အထဲက မွတ္ခ်က္တခုကေတာ့ က်မရဲ႕ စိတ္ကုိ ဆြဲေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အလြန္႐ုိးရွင္းတဲ့ မွတ္ခ်က္ေလးပါ။ က်မတို႔အေနနဲ႔ မညီမွ်မွႈေတြနဲ႔ ျခစားမွႈေတြကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရဦးမယ္ ဆိုတာပါပဲ။ က်မအေနနဲ႔အဲဒါကို လံုးဝ သေဘာတူပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကို ပုိမိုဆြဲေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ျခစားမွႈေတြနဲ႔ မညီမွ်မွႈေတြကို တိုက္ဖ်က္ရမွာပါ။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈ ၾကီးထြားလာျခင္းနဲ႔အတူ ျခစားဖို႔အခြင့္အေရးေတြ ၾကီးထြားလာမွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ မညီမွ်မွႈေတြ ၾကီးထြားလာမွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ အခြင့္အေရးေတြ ဦးစားေပးခံရမွႈေတြ ရထားျပီးသားလူေတြ ပုိျပီး အခြင့္အေရးေတြ ဦးစားေပးခံရမွႈေတြ ရသြားမွာကုိ မလိုလားပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြကို လိုလား တယ္ဆုိတာက ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းေလးပါပဲ။ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြကို တတ္ႏုိင္သမွ် မ်ားမ်ား ဖန္တီးေပးခ်င္ လို႔ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖုိ႔ဟာ အလြန္႔အလြန္ကုိ အေရးၾကီးပါတယ္။ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ မ်ားျပာလာတာနဲ႔ အတူ အလုပ္လက္မဲ့ လူငယ္ေတြကုိ အလုပ္အကုိင္ေတြမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ သင္ၾကားေပးမယ့္ သင္တန္းေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အသက္ေမြးမွႈ သင္တန္းေတြနဲ႔ formal မဟုတ္တဲ့ သင္ၾကားမွႈေတြ ေဒါက္တာဘြဲ႔ အစီအစဥ္ေတြထက္ အမ်ားၾကီး ပိုမို လိုအပ္ပါတယ္။ အဲလိုေျပာတာ ဟာ က်မအေနနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးေတြကို တန္ဖိုးမထားလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မအေနနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးေတြ ကုိ အရမ္းတန္ဖုိးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို လက္ေတြ႔က်က် ၾကည့္ရမွာပါ။ အေျခခံ ကၽြမ္းက်င္မွႈေတြ လိုအပ္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းက လူတေယာက္အေနနဲ႔ က်မ လူၾကီးမင္းတို႔ကို စကားေျပာေနတာပါ။ အေျခခံကၽြမ္းက်င္မွႈေတြသာ လူေတြမွာ ျပည့္စံုလာရင္ အားလံုးဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းစဥ္မွာ ပါဝင္ႏုိင္လာမွာ ပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ national commitment ကုိ အလိုရွိပါတယ္။ အဲဒါမရွိဘဲနဲ႔ က်မတို႔ ေရွ႕ဆက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ national commitment ကို ေဒသဆိုင္ရာ commitment ေတြ၊ တကမၻာလံုးဆုိင္ရာ commitment
ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး တူညီတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအတြက္ လုပ္ကုိင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ပုိမိုၾကြယ္ဝျပီး ပိုမို
ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ကမၻာၾကီးကို အလိုရွိပါတယ္။ အဲဒီ့လို ပိုမိုၾကြယ္ဝျပီး ပိုမိုျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ကမၻာၾကီး တည္ေဆာက္ရာမွာ က်မ တို႔အေနနဲ႔ အစိတ္အပုိင္းတရပ္ အေနနဲ႔ ပါဝင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ အေရးမပါသူ ျဖစ္မွာကို မလိုလားပါဘူး။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ေနာက္မွာ ျပတ္က်န္ေနခဲ့မွာကို အလိုမရွိပါဘူး။ က်မတို႔အေနနဲ႔ မွားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး
ေဘးေရာက္သြားမွာကိုလည္း အလိုမရွိပါဘူး။
“က်မအေနနဲ႔ ဒီကုိေရာက္လာတာ လူၾကီးမင္းတို႔ ဘာလုပ္ရမယ္ကုိ ေျပာဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မေျပာခ်င္တာက ႐ုိး႐ုိးေလးပါပဲ။ က်မတို႔ ႏုိင္ငံမွာ ဘာေတြလိုအပ္ေနလဲ ဆိုတာကို ေျပာျပဖုိ႔ပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အေျဖရွာေဖြေနတဲ့
ေနရာမွာ လူၾကီးမင္းတို႔ဆီက အကူအညီေတြ ရခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံေတြဟာ ျခစားမွႈ ျပႆနာေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္
ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ၾကိဳးစားရင္းနဲ႔ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ ေအာင္ျမင္လာလိမ့္မယ္လို႔
ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔လည္း ျခစားမွႈျပႆနာကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရမွာပါ။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ အဲဒါမွာ
ေအာင္ျမင္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သူမ်ားေတြထက္ ေနာက္က် က်န္ေနတယ္ ဆိုတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲလို ေနာက္က် က်န္ေနျခင္းကလည္း တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အမွားေတြကေန တဆင့္ သင္ယူဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းကုိ ရေစပါတယ္။ အဲဒီ့နည္းနဲ႔ အမွားေတြကို ေရွာင္ရွားကာ ေက်ာ္လႊားျပီး ခရီးပုိမိုတြင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ထက္ ပုိမိုျမန္ဆန္သြားမွာ ျဖစ္ျပီး တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အမွားေတြကို သတိ မထားမိတာနဲ႔စာရင္ ပိုမိုျမန္ဆန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ဒီအစည္းအေဝးမွာ လူၾကီးမင္းတို႔အားလံုး ဒါမွမဟုတ္ လူၾကီးမင္းတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အၾကံဉာဏ္ေတြကို လိႈက္လွိႈက္ လွဲလွဲ ၾကားလိုပါတယ္။ အားလံုးဆီကေတာ့ ၾကားရလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ဘာလုိ႔တုန္းဆိုေတာ့ အားလံုးကေန အၾကံဉာဏ္ေတြ ေပးဖုိ႔ဆိုတာ အခ်ိန္လံုေလာက္လိမ့္မယ္လို႔ က်မ မထင္ပါဘူး။
“အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ၾကိဳးစားေနဆဲ ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ ျပႆနာကုိ ဘယ္လိုကုိင္တြယ္
ေျဖရွင္းရမလဲ ဆိုတာ အၾကံဉာဏ္ ရလိုပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ national commitment ကေန တဆင့္ အမ်ိဳးသား
ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးအတြက္ ၾကိဳးစားေနတာမို႔ ေက်းဇူးျပဳျပီးေတာ့ လက္ေတြ႔က်မယ့္ အိုင္ဒီယာေတြ၊ အၾကံဉာဏ္ေတြ ေပးၾကျပီးေတာ့ က်မတို႔ႏိုင္ငံအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြေရာ လူၾကီးမင္းတုိ႔အတြက္ အခြင့္အလမ္း
ေတြကိုပါ ေတြးၾကပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
“က်မအေနနဲ႔ လူၾကီးမင္းတို႔ ေမးလာမယ့္ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ က်မေျပာခ်င္တာေတြ အကုန္ပါပဲ။ ေက်းဇူးျပဳျပီးေတာ့ က်မတို႔ ႏုိင္ငံကုိ ကူညီေပးၾကပါ။ လူၾကီးမင္းတုိ႔ အေနနဲ႔ အလြန္႔အလြန္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ အလုပ္ေတြကို ျပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္လို႔ က်မေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။”
No comments:
Post a Comment