ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေလးထားဖို႔ ကုလတိုက္တြန္း

လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရိွ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို ေဘးဖယ္ ထားတာေၾကာင့္ ဒါဟာ လက္ရိွ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈေတြကိုေတာင္ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္က ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တိုးတက္မႈေတြ ရိွလာေပမဲ့၊ တခ်ိန္တည္းမွာ မေျဖရွင္းရေသးတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြလည္း ရိွေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႕အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္
ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quntana) ကို ကိုသားညြန္႔ဦး က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။

မစၥတာ ကင္တာနားဟာ ၅ ရက္ၾကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း မွာေတာ့ ရန္ကုန္၊ ေနျပည္ေတာ္ စတဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြအျပင္ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္ေတြ ကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္လာတယ္ဆိုတာကို အသိအမွတ္ျပဳေပမဲ့၊ လူနည္းစု အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနမွာ ရိွေသးတယ္ဆိုတာကို အဓိက သူ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

“ေနရာစံုမွာ တိုးတက္မႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ရပါတယ္။ တဆက္တည္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနအေပၚမွာ အျပဳသေဘာ သက္ေရာက္မႈေတြလည္း ရိွပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ေတာ့ မေျဖရွင္းရေသးတဲ့ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက အေျခအေနေတြပါ။ ဒါေတြဟာ လက္ရိွ တိုးတက္မႈေတြကိုေတာင္ အေႏွာင့္အယွက္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တျခား အသြင္ ကူးေျပာင္းေရး အေတြ႔အႀကံဳေတြလိုပဲ၊ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မရွင္ ဖဲြ႔ၿပီး အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ကိစၥေတြကို ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လို္တယ္ဆိုတာ မစၥတာ ကင္တာနားအေနနဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြကို တိုက္တြန္းခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ဒါဟာ ေနာက္ေနာင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ထပ္မျဖစ္လာေအာင္ ပညာေပးတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္သလို၊ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္လည္း အေရးႀကီးတယ္လို႔ မစၥတာ ကင္တာနား က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ တရပ္လံုးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို
ေဘးဖယ္ထားတဲ့အေပၚ သူ႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

“ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို အေရးပါမႈအျဖစ္ ထည့္သြင္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္တာေတြေတာ့ ရိွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို ေဘးဖယ္ထားပါတယ္။ ဒါဟာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ မွားယြင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ပါ။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကေန အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ကူးေျပာင္းတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး
ျဖစ္စဥ္တိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေလးစားလိုက္နာမႈ ဆိုတာဟာ မျဖစ္မေနလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္တရပ္ပါ။”

လက္ရိွ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ကိစၥလည္း ပါ၀င္ေနတုန္းပဲလို႔ မစၥတာ ကင္တာနား က ေျပာပါတယ္။ အခု ဒီခရီးစဥ္မွာလည္း
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားတခ်ိဳ႕ကို အက်ဥ္းေထာင္ေတြအထိ သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုခဲ့တယ္လို႔
ေျပာပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြလည္း အေတာ္မ်ားမ်ား က်န္ပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ရန္ကုန္ အင္းစိန္ေထာင္ထဲနဲ႔ အျခားေထာင္ေတြမွာ က်ေနာ္ ဒီတေခါက္ ခရီးအတြင္း သြားေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလူေတြ ႁခြင္းခ်က္မရိွ အျမန္ဆံုး လြတ္ေျမာက္လာဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီလူေတြကို လႊတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာဆိုေနသလိုပဲ။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ဒီႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ဖို႔ကိစၥ အေရးႀကီးတယ္ ဆိုတာကို နားလည္ဖို႔ လိုပါတယ္။”

ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား စိစစ္ေရး ေကာ္မတီတရပ္ ဖဲြ႔ဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာကိုလည္း အာဏာပို္င္ေတြက သူ႔ကို ရွင္းျပတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း လက္ေတြ႔ ဘယ္လို ကိုင္တြယ္
ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာကိုပဲ သူ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

အခုလို စိုးရိမ္စရာေတြ ရိွေနေသးသလို၊ တိုးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း သူ ျမင္ခဲ့ရ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ သတင္း မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေျခအေနေတြ လည္း အပါအ၀င္ပါ။

“ယာယီ ျမန္မာ သတင္း မီဒီယာ ေကာင္စီနဲ႔လည္း ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ မီဒီယာ ဥပေဒ ေရးဆဲြေနမႈ အေျခအေနေတြ တိုးတက္မႈ ရေနတဲ့ ေနာက္ဆံုး အေျခအေနကို သိခဲ့ရပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကေန ဒါကို သံုးသပ္္ၿပီး၊ မီဒီယာ ဥပေဒတခု ထြက္လာဖို႔ ရိွပါတယ္။ ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့ တိုးတက္မႈ တခုပါ။ သတင္း မီဒီယာေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးသားခြင့္ ရဖို႔ ဆိုတာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။”

ႏိုင္ငံေရး တင္မဟုတ္ဘဲ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး စံႏႈန္းစံထား
ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေလးစားလိုက္နာသလဲဆိုတာ သူ ေလ့လာေနတယ္လို႔ မစၥတာ ကင္တာနား က ေျပာပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ဖိတ္ေခၚ ဆဲြေဆာင္ေနခ်ိန္မွာ ေဒသခံ ျပည္သူေတြ သူတို႔ရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္အေရး မဆံုးရံႈးဖို႔၊ သူတို႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ လူမႈဘ၀ေတြကို မထိခိုက္ေစဖို႔ အေရးႀကီး တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီအတြက္လည္း သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရိွသူေတြ ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံု စကားေျပာဖို႔ ရိွတယ္လို႔ မစၥတာ ကင္တာနားက ေျပာပါတယ္။

“အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္ အေရးႀကီးတာကေတာ့ အဆံုးအျဖတ္
ေပးရတဲ့ အစုအဖဲြ႔ အားလံုးအေနနဲ႔ သတိျပဳရမွာက ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းစံထားအတိုင္း လိုက္နာရမယ့္ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြ ရိွတယ္ဆိုတာပါ။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတ္မွတ္ခ်က္ စံႏႈန္းစံထားေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္း စဥ္ေတြဟာ အေျခခံ လူတန္းစား ျပည္သူေတြကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္လို႔ျဖစ္ေစ ထိခိုက္ နစ္နာမႈေတြ မျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။”

“ဥပမာ ေျမယာကိစၥေတြကို ၾကည့္ပါ။ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြေၾကာင့္ ေျမယာ ဆံုး႐ံႈးတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြ တိုင္ၾကားခ်က္ေတြ က်ေနာ္ ရပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ၾကည့္ေတာ့ ေဒသမွာရိွတဲ့ ျပည္သူေတြ၊ လူမႈ အဖဲြ႔အစည္းေတြကို တိုင္ပင္ ညိႇႏိႈင္းတာမ်ိဳး မရိွပါဘူး။ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကေတာ့ လုပ္ေနတာ ေတြ႔တယ္၊ ဒါေပမဲ့ အစိုးရေရာ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြပါ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္း အေျခခံေတြကို လိုက္နာၾကဖို႔ က်ေနာ္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ ဂ်ပန္ေရာက္ေတာ့ အဲဒီက ဂ်ပန္ တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ အဲ့ဒီကိစၥကို ေျပာဆို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီကိစၥကိုလည္း က်ေနာ္ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာ့ဘဏ္ အပါအ၀င္ ေငြေၾကး အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံု ေျပာဆိုဖို႔ရိွပါတယ္။”

မစၥတာ ကင္တာနား အေနနဲ႔ အခု သူ ေတြ႔ရိွခ်က္ေတြကိုေတာ့ လာမယ့္ မတ္လ လူ႔အခြင့္အေရး
ေကာင္စီ ညီလာခံကို အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။

မစၥတာ ကင္တာနား ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကေန ခန္႔အပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုႏွစ္ ညီလာခံမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ဆက္ထား မထား ပါ၀င္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ ကိစၥကို ေဆြးေႏြးဖို႔ ရိွတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရိွလာေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနအရ သိသာ ထင္ရွားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ မျမင္ရေသးတာေၾကာင့္၊
ျမန္မာအတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ဆက္ထားဖို႔ တိုက္တြန္းမႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ 
VOA