အေမရိကန္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ လုပ္မည္

GE ကုမၸဏီႏွင့္ SEA Lion ကုမၸဏီတို႔ သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထိုးပြဲတြင္ေတြ႔ရသည့္ 

လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Robert Hormats (ယာစြန္)။ ဇူလိုင္ ၁၄၊ ၂၀၁၂

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ၾကမယ့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ဘာေတြ လုပ္တယ္ဆိုတာကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိရွိနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရကို ျပန္ၿပီးအစီရင္ခံေရး ေသခ်ာေအာင္ လုပ္သြားမယ္ လို႔ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ၀န္ႀကီးတဦးက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာန၊ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ စြမ္းအင္နဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေရးရာ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ေရာဘတ္ ေဟာမက္တ္စ္ (Robert Hormats) က အဲဒီလို ေျပာခဲ့ တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေအာင္လည္း ကူညီသြားမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။

၀ါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ မဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာေလ့လာေရးဌာန (CSIS) မွာ “ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ စီးပြားဆက္ဆံေရး ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာျခင္း” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ တနလၤာေန႔က လုပ္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲ တခုအတြင္း လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ေရာဘတ္ ေဟာမက္တ္စ္က အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလုပ္မယ့္ ကိစၥရပ္ေတြကို ရွင္းလင္းေျပာဆို သြားတာပါ။

ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို သမၼတအိုဘားမား အစိုးရက ေနာက္ထပ္ ေလွ်ာ့ေပ့ါေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ခြင့္ ရလာၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾကမယ့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ ဘယ္က႑ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ဘယ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ဘယ္လို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ဳိးေတြ လုပ္ကိုင္တယ္ဆိုတာကို အေမရိကန္အစိုးရထံမွာ အစီရင္ခံၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း အဲဒီလိုအစီရင္မခံဘူးဆိုရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘယ္လိုအေရးယူမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ဳိးမရွိတဲ့ အတြက္ ဒါဟာ လံုေလာက္မႈမရွိဘူးလို႔ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံက စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ျပန္ၿပီးအစီရင္ခံရမယ္ဆုိတာမွာ ဥပေဒေၾကာင္း အရ သတ္မွတ္ခ်က္မရွိဘူးဆိုေပမယ့္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မစၥတာေဟာမက္တ္စ္ ကေတာ့ စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြ ဟာ အဲဒီလို အစီရင္မခံလုိ႔ကို မျဖစ္ပါဘူးလို႔ အာမခံ ေျပာဆိုပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္တဲ့ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က ေတာင္းဆိုထားတဲ့အတိုင္း ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိတဲ့ အစီရင္ခံမႈမ်ဳိးကို မလုပ္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ လုပ္ကိုင္ဖို႔ အင္မတန္ခက္ခဲလိမ့္မယ္ ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ေတြ အစီရင္ခံဖို႔ ေသခ်ာေအာင္ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ရပါမယ္။ သူတို႔အစီရင္ခံဖို႔အတြက္ သူတို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တိုက္႐ိုက္ ဆက္သြယ္ လုပ္ေဆာင္ သြားရပါမယ္။”

ေရာဘတ္ ေဟာမက္္တ္စ္ဟာ ဇူလိုင္လ ၁၄ နဲ႔ ၁၅ ရက္ေန႔ေတြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆီသြားေရာက္ၿပီး သမၼတဦးသိန္းစိန္ အပါအ၀င္ အစိုးရအဖြဲ႔ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ NLD ပါတီဥကၠ႒ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ စီးပြားေရး အ၀န္းအ၀ိုင္းက လူပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္ရာ အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံဆီ သြားခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေမရိကန္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္လုိ႔ရလာတဲ့ေနရာမွာ အဓိက အေျပာအမ်ားဆံုး ကေတာ့ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ က႑ပါ။ ျမန္မာအစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း (MOGE) နဲ႔ အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္လာၾကမယ့္အေပၚ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာေဟာမက္တ္စ္ကေတာ့ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရက လိုလားသလို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိ လုပ္ၾကမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ယံုၾကည္ထား ပါတယ္။ လက္ရွိမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈေတြအားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းေသးတာမဟုတ္ဘဲ ခ်မွတ္ထားဆဲ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လိုက္နာၾကဖို႔ကိုလည္း သူက တိုက္တြန္းပါတယ္။

အေမရိကန္လို ႏုိင္ငံမ်ဳိးက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လာလုပ္ၾကမယ္ ဆိုရင္ ႏုိ္င္ငံတြင္းမွာ လက္ရွိ အခုိင္အမာ အေျခတည္ထားၿပီးသား၊ ေငြအရင္းအႏွီး အင္အားေကာင္း ၿပီးသား၊ အဆက္အသြယ္ေကာင္းၿပီးသား လုပ္ငန္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြပဲ အခြင့္အေရးရၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ နစ္နာမွာကို စိုးရိမ္ခ်က္ေတြ ကလည္း ရွိေနပါတယ္။

လက္ေထာက္ ၀န္ႀကီး မစၥတာေရာဘတ္တ္စ္ကေတာ့ သူ ျမန္မာႏုိင္ငံေရာက္တဲ့အခ်ိန္ ျပည္တြင္းက အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ခ်ိန္တုန္းကလည္း ဒီေမးခြန္းကို ၾကားခဲ့ ရပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြအေန နဲ႔ ျုမန္မာႏုိင္ငံက အေသးစားနဲ႔အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔လည္း လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ကူညီသြားမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“ဒီကိစၥအေပၚ က်ေနာ္တို႔ နားလည္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြအၾကား ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္သြားႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ကူညီသြားမွာပါ။ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာသာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿမိဳ႕ငယ္ေလးေတြနဲ႔ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာလည္း လုပ္သြားမွာပါ။ ဒါဟာ အင္မတန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ အားလံုးပါ၀င္တဲ့ တိုးတက္မႈျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က အေထာက္အပံ့ျပဳခ်င္ပါတယ္။ အားလံုးပါ၀င္တဲ့ တိုးတက္မႈ ဆိုတာက MOGE ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ငန္းႀကီးေတြနဲ႔ပဲ ဆက္ဆံတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔လည္း ဆက္ဆံသြားဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။”

ဒီလိုစိုးရိမ္ခ်က္မ်ဳိးဟာ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး သူတို႔အေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ လုပ္ေဆာင္ သြားရမွာျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း၊ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ အခ်င္းခ်င္းသာ ဆက္ဆံတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ အခ်င္းခ်င္းလည္း ဆက္သြယ္ လုပ္ေဆာင္သြားရမွာပါလို႔ မစၥတာေဟာမက္တ္စ္ က ေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္က ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံလာတာဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔၊ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မွ်ဖို႔ ဆိုတာေတြမဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္၊ တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးက ျမန္မာႏုိင္ ငံ ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာၿပီး တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းတာကို ျမင္ခ်င္ ၾကတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အေမရိကန္၊ တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးမွာ ဘံုတူညီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတယ္လို႔လည္း လက္ေထာက္ ၀န္ႀကီး ေရာဘတ္ ေဟာမက္တ္စ္က ေျပာသြားပါတယ္ခင္ဗ်ား။
VOA