‘က်ရံႈးႏိုင္ငံစာရင္း’ ျမန္မာႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၈ တြင္ရွိ

 ႏိုင္ငံမ်ား၏ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး ဖိအားမ်ားကို ေလ့လာၿပီး မီးေမာင္းထိုး ေဖာ္ျပထားသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ Fund for Peace မွ တနလၤာေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ က်ရံႈးႏိုင္ငံမ်ားစာရင္း “Failed State Index (FSI)” တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆင့္ ၁၈ တြင္ ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

အဆိုပါအဆင့္သည္ ‘အႏၲရာယ္’ အဆင့္တြင္ ရွိေနသည္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆုိပါစာရင္းတြင္ အဆင့္ ၁၆ ရွိခဲ့ၿပီး ယခုအဆင့္ထက္ ႏွစ္ဆင့္ နိမ့္သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔၏ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉး ကရစ္စတာဟန္ဒရီ က FSI ကိန္းဂဏန္းကို အစိုးရမ်ား၊ မီဒီယာမ်ား၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အျခားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ပဋိပကၡ၏ ေနာက္ခံအေျခအေနမ်ားကို
ေလ့လာရာ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အသံုးျပဳၾကသည္ဟု ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံ ၁၇၈ ႏိုင္ငံကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္း ဖိအားဒဏ္ေတြ ရွိေနၿပီး ဒီဒဏ္ေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ဖို႔ လိုတယ္လို႔ အသိအမွတ္ျပဳလို႔ ခုလို ေလ့လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပရိေယသန ဝမ္းစာရွာေဖြရာမွာ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းအၾကား ကြာျခားခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္က ထြက္ေပၚလာတဲ့ အက်ဳိးရလဒ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံတႏိုင္ငံမွာ လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အားေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိေနၿပီး တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကိုသာ အေျခခံၿပီး ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ဒီဖိအားဒဏ္ေတြကို ပို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္
ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို အေျခခံေဆာင္ ရြက္မွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဟင္ဒရီ က ေျပာသည္။

SFI ၂ဝ၁၁ စာရင္းတြင္ ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံက ငါးႏွစ္ေျမာက္ဆက္တိုက္ ဗိုလ္စြဲသည္။ အႏွံ႔အျပား ျဖစ္ပြါးေနေသာ ဥပေဒမဲ့ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ ထိေရာက္မႈကင္းမဲ့ေသာ အစိုးရစနစ္၊ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ၊ ျပည္တြင္းေသာင္းက်န္းမႈ၊ ရာဇဝတ္မႈႏွင့္ နာမည္ေက်ာ္လွေသာ ႏိုင္ငံျခား သေဘၤာမ်ားအား ပင္လယ္ဒါးျပ တိုက္သည့္လုပ္ရပ္တုိ႔ေၾကာင့္ ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံမွာ ထုိသို႔ ထိပ္ဆံုးအဆင့္တြင္ ေရာက္ရွိသြားျခင္းျဖစ္သည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံကမူ အလြတ္လပ္ဆံုး တိုင္းျပည္ စာရင္းတြင္ ဗိုလ္စြဲသည္။ သူ႔လို စကင္ဒီေန ဗီးယန္းကၽြန္းဆြယ္ႏုိင္ငံ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဆြီဒင္ႏွင့္ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံတို႔က သူႏွင့္ ကပ္လ်က္ အလြတ္လပ္ဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားစာရင္း ဝင္ၾကသည္။

အဆိုပါ သံုးႏိုင္ငံစလံုးသည္ အားေကာင္းလွေသာ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြါးေရး ညႊန္ကိန္းမ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အေကာင္းဆံုး ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ စိုးမိုးမႈတို႔ကို ေလးစားလိုက္နာအား
ေကာင္းလွျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထိုသို႔ အေကာင္းဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းဝင္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံ ၁၇၈ ႏိုင္ငံကို က်ရံႈးႏိုင္ငံအဆင့္ စာရင္းသတ္မွတ္ရာတြင္ ႏိုင္ငံတခုအေပၚ က်ေရာက္ေနသည့္ ဖိအားမ်ားျဖစ္
ေသာ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ႏိုင္ငံေရး စသည့္ ညႊန္ကိန္း ၁၂ မ်ဳိးကို အသံုးျပဳၿပီး သူ႔ေအာက္တြင္ အေသးစိတ္ ညႊတ္ကိန္း ၁ဝဝ ရွိသည္။

အဆိုပါ ညႊန္ကိန္းမ်ားတြင္ တေျပးညီညာမဟုတ္ေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ ႏိုင္ငံတခု၏ တရားဝင္မႈ၊ အုပ္စုလိုက္ နစ္နာမႈမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးတို႔ ပါဝင္သည္။ ညႊန္ကိန္းတခုစီတြင္ အဆင့္ ၁ မွ ၁ဝ အထိ သတ္မွတ္ထားၿပီး ရတတ္ သမွ်ေသာ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားမ်ား၊ အျခား အေရအတြက္ျပ ကိန္းဂဏန္းမ်ား စသည့္ အခ်က္အလက္ သန္းေပါင္း မ်ားစြာကို စိစစ္ေလ့လာသူမ်ားက ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ဆန္းစစ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ရမွတ္ မ်ားလွ်င္ အဆိုပါႏိုင္ငံ အေပၚက်ေရာက္ေနေသာ ဖိအားမ်ားေနျခင္းကို ျပျခင္းျဖစ္ၿပီး မတည္ၿငိမ္မႈ ပိုျဖစ္ႏိုင္ေခ်လည္း ရွိသည္။

ယခုႏွစ္အတြင္း ထူးျခားေသာအခ်က္မွာ အာရပ္ေႏြဦး၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ျဖစ္သည္။ ဘာရိန္း၊ အီဂ်စ္၊ လစ္ဗ်ား၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ တူနီးရွားတို႔မွာ ယမန္ႏွစ္ကႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အာရပ္ေႏြဦးေၾကာင့္ ယခုႏွစ္အေျခအေန အေတာ္ေလး ဆိုးသြားသည္။

လစ္ဗ်ား၏ အဆင့္နိမ့္က်သြားမႈမွာ အသိသာဆံုး ျဖစ္သည္။ ျဖစ္ပြါးေနေသာ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ FSI ရာဇဝင္တြင္
ႏွစ္အလိုက္ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္အရ ယခုႏွစ္မွာ အဆိုးဆံုး ျဖစ္သည္။ ကဒါဖီ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ရာတြင္ ေနတိုးဦးေဆာင္ သည့္ ေလေၾကာင္းမွ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထိုသို႔ အဆင့္ထုိးက်သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

အလားတူပင္ ႏွစ္အလိုက္ႏိႈင္းယွဥ္မႈတြင္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမွာလည္း FSI ရာဇဝင္တြင္ စတုတၳ အဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္လာ သည္။ သမၼတ အာဆတ္ အစိုးရအဖြဲ႔၏ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထိုသို႔အဆင့္က်ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္လည္း ျပင္းထန္လွေသာ ငလ်င္ေဘးဒဏ္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေပၚေပါက္လာေသာ ႏ်ဴကလီးယာ ဓါတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲသည့္ အၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ သိသိသာသာ အဆင့္က်သြားခဲ့သည္။ FSI (က်ရံႈးႏိုင္ငံ) စာရင္းတြင္ အေကာင္းဆံုး ၇% ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဂ်ပန္ ပါဝင္ေနေသးေသာ္လည္း ယခုကဲ့သုိ႔ အဆင့္ထုိးက်သြားသည္ကို ၾကည့္လွ်င္ အတည္ၿငိမ္ဆံုးႏိုင္ငံမ်ားပင္ ျပင္းထန္ၾကီးမားေသာ တုန္လႈပ္ဖြယ္ အျဖစ္ဆိုးမ်ဳိး ၾကံဳရလွ်င္ ခံႏိုင္ရည္ နည္းေၾကာင္း သက္ေသျပေနသည္။

တိုင္းျပည္တြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာ စီးပြါးေရး အၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ ဂရိႏိုင္ငံ၏ အဆင့္အတန္းမွာလည္း ဆက္လက္ က်ဆင္းေနသည္။ ႏိုင္ငံတြင္း ယံုၾကည္မႈ ဆံုးရံႈးျခင္း၊ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ခ်ည့္နဲ႔လာျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္
ႏုိင္ငံအေပၚ က်ေရာက္ေနသည့္ ဖိအားလည္း မ်ားလာခဲ့သည္။

ယခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ေတာင္ပိုင္း ဆူဒန္ႏိုင္ငံကိုလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရံပံုေငြ အဖြဲ႔က ဆန္းစစ္ေလ့လာ ခဲ့သည္။ ဤႏိုင္ငံသည္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဒုတိယႏွစ္ဝက္က လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့သည္။ အခ်က္အလက္ မျပည့္စံုမႈေၾကာင့္ FSI အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ကို တရားဝင္ သတ္မွတ္ျခင္း မျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ စတုတၳေျမာက္ အဆိုးဆံုးႏုိင္ငံ အဆင့္တြင္ ေျမာက္ဖက္အိမ္နီးခ်င္း ဆူဒန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကပ္လ်က္ ေအာက္တြင္ တည္ရွိေနသည္။
ေတာင္ပိုင္း ဆူဒန္ႏိုင္ငံ၏ ခ်ည့္နဲ႔လွေသာ အေျခခံ အေဆာက္အအံု၊ ဆိုးရြားလွေသာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ခ်ည့္နဲ႔ေသာ အစိုးရ၊ အဆင္မေျပလွေသာ ဆူဒန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး၊ ေရနံအေပၚ အလြန္အမင္းမွီခိုေနရမႈ စသည္တို႔ေၾကာင့္ ထိုသို႔စိုးရိမ္ဖြယ္ အေျခအေန ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ကာဂ်စၥတန္ႏိုင္ငံသည္ အဆုိပါစာရင္းတြင္ တိုးတက္မႈ အရွိဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁ဝ ႏွစ္လယ္က ျဖစ္ပြါးခဲ့ေသာ
ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ FSI စာရင္းတြင္ ထိုးက်သြားခဲ့ရာမွ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား သိသိသာသာ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၿပီး အာဏာကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ အသြင္ကူးေျပာင္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ထိုသို႔ အေျခအေန ေကာင္းမြန္လာခဲ့ျခင္း
ျဖစ္သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔သည္ ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ လြတ္လပ္သည့္ သုေတသနႏွင့္ ပညာေပးေရး အဖြဲ႔အစည္းတရပ္
ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ တာဝန္မွာ ပဋိပကၡမ်ားကို တားဆီးကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့မည့္ လံုၿခံဳမႈကို
ျမႇင့္တင္အားေပးရန္ ျဖစ္သည္။ ယခုေလ့လာမႈကို ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒ ဂ်ာနယ္ႏွင့္အတူ ပူးတြဲျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မဇၩိမ