အာဆီယံႏိုင္ငံခါင္းေဆာင္မ်ားကို အိႏိၵယႏုိင္ငံတြင္က်င္းပတဲ့ အာဆီယံအစည္းအေဝးတြင္ ေတြ႔ရစဥ္က ။ (ဒီဇင္ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၂)
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္ တခုထဲေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းႀကီးျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔
ႀကိဳးစားေနတဲ့ အာဆီယံ အဖဲြ႔ႀကီးအေနနဲ႔ အခက္အခဲေတြကို ရင္ဆိုင္ရလိမ့္မယ္လို႔
အာဆီယံေဒသ အေၾကာင္းကို ေလ့လာေန တဲ့ ပညာရွင္ေတြက ေျပာလိုက္ပါတယ္၊ အဖဲြ႔ဝင္
၁၀ နိုင္ငံပါဝင္တဲ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ တခုတည္းေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းျဖစ္ေအာင္
ေပါင္းစည္းဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၿပီလဲ ဆုိတာကို Wshington DC
ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ပညာရွင္ေတြ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုေပါင္းစည္းတဲ့အတြက္ အဖဲြ႔အတြင္း ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေတြက အက်ဳိးအျမတ္
ရနိုင္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့ အေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို မစုျမတ္မြန္က
တင္ျပပါမယ္၊
ဖဲြ႔စည္းထားတာႏွစ္ေပါင္း ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ အာဆီယံအသင္းႀကီးရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈေတြ နဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မကုန္ခင္ တခုတည္းေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းႀကီး ျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္း နိုင္မဲ့ အလားအလာေတြနဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ ပညာရွင္ေတြက Washington DC ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၾကာသပေတးေန႔က ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္၊ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ရဲ႕ နိုင္ငံတကာဆိုင္ရာဌာနက
အာဆီယံေလ့လာေရးဌာနခြဲရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႈး ပါေမာကၡ Amitav Acharya က အဖဲြ႔ဝင္ ၁၀ နိုင္ငံ ရွိတဲ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ ေပါင္းစည္းမႈကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္နုိင္မွာျဖစ္တယ္လို႔ သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေဆြးေႏြးပါတယ္။
"အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြက္ အာဆီယံအသင္းႀကီးက အင္မတန္ေကာင္းခဲ့တာပါ၊
အာဆီယံသာ မရွိရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ ပါတ္သက္တ့ဲ အေတြးအေခၚဆိုတာလဲ ရွိမွာ
မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒီေတာ့ အာဆီယံအသင္းႀကီးဟာ ဆက္ၿပီး ရွင္သန္ေနမွာပါ၊
ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ကိုလဲ သူတို႔ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ပါလိမ့္မယ္၊
အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠဌျဖစ္ခဲ့တဲ့ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ သံတမန္ေရး အရေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ လက္ရွိဥကၠဌ Cambodia နိုင္ငံမွာလုပ္ေနတဲ့ အစည္းေဝးပြဲေတြကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ အာဆီယံအေန နဲ႔ ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ဆက္ၿပီး စည္းစည္းလံုးလံုးနဲ႔ လုပ္နုိင္မယ္ လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။"
Seton Hall တကၠသိုလ္ သံတမန္ေရးရာနဲ႔ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဌာနက ပါေမာကၡ
Catharin Dalpino ကေတာ့ အဖဲြ႔ဝင္ေတြအေနနဲ႔ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ႀကံဳရနိုင္တယ္ လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။
"အေရးႀကီးတဲ့ မူဝါဒေတြအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ ေရရွည္ခံသလဲဆိုတာက
ေပါင္းစည္းမႈကို ဘယ္ေလာက္ လက္ခံတံု႔ျပန္နိုင္သလဲ ဆိုတဲ့အေပၚမူတည္ပါလိမ့္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္
ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ၊ ၂၀၁၅ ကိုမေရာက္ခင္မွာ အာဆီယံအေနနဲ႔ အေရးပါတဲ့ မွတ္တိုင္သစ္ေတြကို ျဖတ္သန္းဖုိ႔ အေျခအေနေတြ ရွိပါေသးတယ္၊ လူအဖဲြ႔အစည္းႀကီး တခုထဲျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းတယ္ဆိုတာ မလြယ္ကူတဲ့အတြက္ အခက္အခဲေတြနဲ႔ေတာ့ ရင္ဆုိင္ရပါလိမ့္မယ္။"
စီးပြားေရးအရ မတူညီတဲ့နိုင္ငံေတြၾကားမွာ အက်ဳိးအျမတ္ရတာခ်င္းလဲတူညီမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကိုလဲ သူက ေထာက္ျပပါတယ္။
"စီးပြားေရးအရတခုထဲမဟုတ္ပါဘူး၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ လူမႈေရးအရ၊ အက်ဳိးအျမတ္ေတြလဲ
ရွိပါတယ္၊ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိတဲ့အေပၚမွာေတာ့ ခဏေလးနဲ႔ သေဘာတူမႈရၾကမယ္လို႔
မထင္ပါဘူး၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အာဆီယံနိုင္ငံေတြၾကားမွာ ကြာဟမႈေတြက
အမ်ားႀကီးပါ၊ စီးပြားေရးအရေျပာမယ္ဆိုရင္ Singapore က အစြန္းတဖက္မွာေရာက္ေနၿပီး Laos, Cambodia နဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံေတြက ေနာက္အစြန္းတဖက္မွာ ရွိေနတာပါ။"
အာဆီယံနိုင္ငံေတြၾကား တသားထဲ ေပါင္းစည္းမႈမွာ အက်ဳိးအျမတ္ကို ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေတြက ခ်မ္းသာတဲ့ နိုင္ငံေတြထက္ ပိုၿပီး ခံစားၾကရလိမ့္မယ္လို႔ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဒီလို အက်ဳိးအျမတ္ ကို ခံစားၾကရဖုိ႔ အခ်ိန္ေပးရမွာျဖစ္တယ္လို႔
ေျပာၾကပါတယ္။
ဖဲြ႔စည္းထားတာႏွစ္ေပါင္း ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ အာဆီယံအသင္းႀကီးရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈေတြ နဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မကုန္ခင္ တခုတည္းေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းႀကီး ျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္း နိုင္မဲ့ အလားအလာေတြနဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ ပညာရွင္ေတြက Washington DC ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၾကာသပေတးေန႔က ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္၊ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ရဲ႕ နိုင္ငံတကာဆိုင္ရာဌာနက
အာဆီယံေလ့လာေရးဌာနခြဲရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႈး ပါေမာကၡ Amitav Acharya က အဖဲြ႔ဝင္ ၁၀ နိုင္ငံ ရွိတဲ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ ေပါင္းစည္းမႈကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္နုိင္မွာျဖစ္တယ္လို႔ သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေဆြးေႏြးပါတယ္။
"အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြက္ အာဆီယံအသင္းႀကီးက အင္မတန္ေကာင္းခဲ့တာပါ၊
အာဆီယံသာ မရွိရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ ပါတ္သက္တ့ဲ အေတြးအေခၚဆိုတာလဲ ရွိမွာ
မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒီေတာ့ အာဆီယံအသင္းႀကီးဟာ ဆက္ၿပီး ရွင္သန္ေနမွာပါ၊
ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ကိုလဲ သူတို႔ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ပါလိမ့္မယ္၊
အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠဌျဖစ္ခဲ့တဲ့ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ သံတမန္ေရး အရေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ လက္ရွိဥကၠဌ Cambodia နိုင္ငံမွာလုပ္ေနတဲ့ အစည္းေဝးပြဲေတြကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ အာဆီယံအေန နဲ႔ ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ဆက္ၿပီး စည္းစည္းလံုးလံုးနဲ႔ လုပ္နုိင္မယ္ လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။"
Seton Hall တကၠသိုလ္ သံတမန္ေရးရာနဲ႔ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဌာနက ပါေမာကၡ
Catharin Dalpino ကေတာ့ အဖဲြ႔ဝင္ေတြအေနနဲ႔ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ႀကံဳရနိုင္တယ္ လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။
"အေရးႀကီးတဲ့ မူဝါဒေတြအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ ေရရွည္ခံသလဲဆိုတာက
ေပါင္းစည္းမႈကို ဘယ္ေလာက္ လက္ခံတံု႔ျပန္နိုင္သလဲ ဆိုတဲ့အေပၚမူတည္ပါလိမ့္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္
ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ၊ ၂၀၁၅ ကိုမေရာက္ခင္မွာ အာဆီယံအေနနဲ႔ အေရးပါတဲ့ မွတ္တိုင္သစ္ေတြကို ျဖတ္သန္းဖုိ႔ အေျခအေနေတြ ရွိပါေသးတယ္၊ လူအဖဲြ႔အစည္းႀကီး တခုထဲျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းတယ္ဆိုတာ မလြယ္ကူတဲ့အတြက္ အခက္အခဲေတြနဲ႔ေတာ့ ရင္ဆုိင္ရပါလိမ့္မယ္။"
စီးပြားေရးအရ မတူညီတဲ့နိုင္ငံေတြၾကားမွာ အက်ဳိးအျမတ္ရတာခ်င္းလဲတူညီမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကိုလဲ သူက ေထာက္ျပပါတယ္။
"စီးပြားေရးအရတခုထဲမဟုတ္ပါဘူး၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ လူမႈေရးအရ၊ အက်ဳိးအျမတ္ေတြလဲ
ရွိပါတယ္၊ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိတဲ့အေပၚမွာေတာ့ ခဏေလးနဲ႔ သေဘာတူမႈရၾကမယ္လို႔
မထင္ပါဘူး၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အာဆီယံနိုင္ငံေတြၾကားမွာ ကြာဟမႈေတြက
အမ်ားႀကီးပါ၊ စီးပြားေရးအရေျပာမယ္ဆိုရင္ Singapore က အစြန္းတဖက္မွာေရာက္ေနၿပီး Laos, Cambodia နဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံေတြက ေနာက္အစြန္းတဖက္မွာ ရွိေနတာပါ။"
အာဆီယံနိုင္ငံေတြၾကား တသားထဲ ေပါင္းစည္းမႈမွာ အက်ဳိးအျမတ္ကို ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေတြက ခ်မ္းသာတဲ့ နိုင္ငံေတြထက္ ပိုၿပီး ခံစားၾကရလိမ့္မယ္လို႔ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဒီလို အက်ဳိးအျမတ္ ကို ခံစားၾကရဖုိ႔ အခ်ိန္ေပးရမွာျဖစ္တယ္လို႔
ေျပာၾကပါတယ္။
No comments:
Post a Comment